Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Araç Değer Kaybındaki Sorumluluğu
Zorunlu mali sorumluluk sigortası, Türkiye’de her araç sahibinin yaptırması gereken, üçüncü şahıslara verilen maddi ve bedensel zararları karşılayan bir sigorta türüdür. Ancak bu sigorta, araç değer kaybı gibi konularda ne derece sorumludur? Araç kazalarından sonra ortaya çıkan değer kayıpları, sigorta kapsamına giriyor mu? Bu makalede zorunlu mali sorumluluk sigortasının araç değer kaybındaki rolünü ve sorumluluk sınırlarını inceleyeceğiz.
Zorunlu Mali Sorumluluk Ne Demek?
Zorunlu mali sorumluluk sigortası, bir trafik kazasında karşı tarafa verilen zararları karşılayan bir güvence türüdür. Bu sigorta, sadece üçüncü kişilere verilen maddi zararları ve bedensel zararları kapsar. Araç sahibinin kendi aracında meydana gelen hasarlar ise bu sigorta kapsamında değildir.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasının en temel amacı, trafik kazalarında mağdur olan tarafların zararlarının belirli limitler dahilinde karşılanmasıdır. Ancak bu sigortanın teminatı poliçede belirtilen limitlerle sınırlıdır ve araç değer kaybı gibi bazı maddi talepler de bu limitler doğrultusunda karşılanır.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, bir trafik kazasından sonra onarılmış olsa bile aracın ikinci el piyasasındaki değerinin düşmesi durumudur. Kaza geçiren araçlar, tamir edilse dahi kaza geçmişi nedeniyle piyasa değerlerinde bir azalma yaşar. Bu kayıp, aracın ikinci el satışı sırasında hissedilir ve kaza sonrası araç sahiplerinin sıkça karşılaştığı bir durumdur.
Araç değer kaybı, kazada kusurlu olan tarafın sigorta şirketinden talep edilebilen bir zarardır. Ancak bu talep, sigorta poliçesindeki limitlerle sınırlıdır.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Araç Değer Kaybındaki Rolü
Zorunlu mali sorumluluk sigortası, üçüncü kişilere verilen zararları karşılamakla yükümlüdür. Araç değer kaybı da bu zararlar arasında sayılabilir. Ancak sigorta şirketinin araç değer kaybını karşılaması, poliçedeki limitlerle sınırlıdır. Yani sigorta şirketi, sadece belirlenen limitler dahilinde sorumluluk taşır ve bu limitin üzerindeki zararları karşılamak zorunda değildir.
Sigorta poliçesinde belirtilen limitler her yıl güncellenir ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. Araç sahipleri, kaza sonrasında sigorta şirketinden talepte bulunurken bu limitleri göz önünde bulundurmalıdır.
Trafik Sigortası Yaptırmamanın Cezası Nedir?
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, diğer adıyla trafik sigortası, motorlu araç sahiplerinin yasal olarak yaptırması gereken bir sigortadır. Bu sigorta, araçların trafikte sebep olabileceği üçüncü kişilere yönelik maddi ve bedensel zararları karşılar. Eğer araç sahibi bu sigortayı yaptırmazsa, yasal yaptırımlarla karşılaşır. 2024 yılı itibarıyla, zorunlu trafik sigortası yaptırmamanın cezası 690 TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca, sigortasız araçların trafiğe çıkması yasak olduğundan, aracın trafikten men edilmesi gibi daha ciddi yaptırımlar da uygulanabilir. Bu nedenle, araç sahiplerinin zorunlu mali sorumluluk sigortasını yaptırmaları hem yasal bir yükümlülük hem de olası kazalarda üçüncü kişilere verilebilecek zararların karşılanması açısından büyük önem taşır.
Araç Değer Kaybı Talebi Nasıl Yapılır?
Araç değer kaybı talebi, kaza geçiren araç sahibinin sigorta şirketine yapabileceği bir başvurudur. Bu süreçte izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
- Ekspertiz Raporu: Araçta meydana gelen hasar, bir uzman tarafından değerlendirilir ve aracın kaza öncesi ile kaza sonrası değeri karşılaştırılarak bir rapor oluşturulur.
- Talep Başvurusu: Araç sahibi, hazırlanan ekspertiz raporu ile birlikte sigorta şirketine değer kaybı talebini iletir. Başvuru esnasında gerekli belgelerin eksiksiz sunulması önemlidir.
- Sigorta Şirketinin İncelemesi: Sigorta şirketi, başvuruyu inceler ve poliçe limitleri doğrultusunda bir ödeme yapar. Sigorta şirketinin sorumluluğu, poliçede belirlenen limitlerle sınırlıdır.
Sigorta Limitlerinin Önemi
Zorunlu mali sorumluluk sigortasında her poliçe için belirlenen limitler bulunur. Bu limitler, sigorta şirketinin ne kadar sorumlu olduğunu ve hangi zararları karşılayacağını belirler. Araç değer kaybı taleplerinde de bu limitler dikkate alınır. Eğer değer kaybı miktarı, poliçe limitlerini aşıyorsa sigorta şirketi yalnızca limit dahilindeki kısmı öder. Limitin üzerindeki zararlar ise kusurlu araç sahibi tarafından karşılanmak zorundadır.
İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası
Araç sahipleri, zorunlu mali sorumluluk sigortasının yetersiz kaldığı durumlar için ihtiyari mali sorumluluk sigortası yaptırabilirler. Bu sigorta, zorunlu sigorta limitlerinin üstündeki zararları karşılayan ek bir teminat sunar. Özellikle büyük maddi kayıpların söz konusu olduğu kazalarda ihtiyari mali sorumluluk sigortası, zararların tam anlamıyla tazmin edilmesini sağlar.
Özellikle araç değer kaybı gibi yüksek maliyetli zararların ortaya çıktığı durumlarda, ihtiyari mali sorumluluk sigortası devreye girerek sigorta limitlerinin üzerinde kalan zararların karşılanmasına yardımcı olur.
Trafik Sigortası Ceza Yargılaması Kapsamında Sigortacının Sorumlulukları Nelerdir?
Trafik sigortası, sigortalının veya sigortalı adına sorumluluk taşıyan kişilerin karıştığı kazalar neticesinde ortaya çıkabilecek maddi zararları karşılamayı amaçlayan bir güvence türüdür. Ancak, Sigorta Genel Şartları’nın B.2.4 maddesi kapsamında, trafik sigortasının sınırları belirlenmiş ve sigortacının hangi durumlarda sorumluluk alacağı netleştirilmiştir.
Bu maddeye göre, sigortalı veya sigortalının eylemlerinden sorumlu olan kimseler hakkında bir cezai kovuşturma başlatıldığında, sigortacı sanığın izni ile savunmaya katılabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus vardır: Sigortacı sadece kendi seçtiği avukatın masraflarını karşılar ve ceza yargılaması kapsamında hükmedilen avukatlık ücreti, soruşturma-kovuşturma masrafları ve para cezaları gibi diğer giderlerden sorumlu değildir.
Bu nedenle trafik kazasına karışan sigortalı veya sorumlu kişi, ceza yargılaması sonucunda bir para cezasına veya avukatlık ücreti ödemesine hükmedilirse, bu giderler sigorta kapsamında karşılanmayacaktır. Aynı şekilde, soruşturma ve kovuşturma masrafları da sigortacının yükümlülüğü dışındadır. Sigortacının bu giderleri üstlenmemesi, cezai sorumluluğun sigortalı üzerinde kalmasını sağlar.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu ve Teminat Limitleri
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, araç sahiplerinin üçüncü şahıslara verebilecekleri zararları güvence altına alan önemli bir sigorta türüdür. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Tarife Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelik’in 24. maddesi, sigorta poliçesindeki teminat tutarlarının belirlenmesi ve sigorta şirketlerinin sorumluluklarını düzenleyen kritik bir hükümdür.
Yönetmeliğin 24. maddesinde, sigorta poliçesinde yazılı teminat tutarlarının herhangi bir işleme gerek kalmaksızın ve ek prim alınmaksızın güncellenmiş teminat tutarları üzerinden geçerli olacağı belirtilmiştir. Bu düzenleme, sigorta şirketlerinin sorumluluğunun yalnızca poliçede yazılı teminat tutarları ile sınırlı olmadığına vurgu yapmaktadır. Sigorta şirketleri, gerçekleşen bir kaza durumunda, poliçe tarihi yerine kazanın gerçekleştiği tarihte geçerli olan teminat limitleri ile sorumlu tutulurlar.
01.01.2004 tarihinde yapılan bu düzenleme, sigorta şirketlerinin sorumluluğunu daha geniş bir teminat çerçevesine oturtmuştur. Kaza tarihindeki teminat limitleri, sigorta şirketlerinin ödeyeceği tazminat miktarını belirler. Bu da poliçe sahipleri için büyük bir avantaj sağlar, çünkü ek bir ödeme yapmalarına gerek kalmadan sigorta koruma limitleri otomatik olarak güncellenir. Özellikle ciddi kazalar sonrasında ortaya çıkabilecek yüksek maliyetler göz önünde bulundurulduğunda, bu düzenleme oldukça önemli hale gelmiştir.
Yönetmelik gereği, sigorta poliçesi sahipleri ek prim ödemeden teminat limitlerinin güncellenmesinden yararlanır. Bu sayede, poliçe sahibinin kaza tarihindeki güncel limitler üzerinden güvence altına alınması sağlanır. Poliçede belirtilen eski tutarlar, kazanın gerçekleştiği tarihteki güncel limitlerle karşılaştırıldığında, poliçe sahiplerinin yüksek tutarlarda tazminat alma imkanı ortaya çıkar.
Sigorta şirketleri, kazanın gerçekleştiği tarihteki teminat limitleriyle sorumludur. Yani, poliçenin ilk düzenlendiği tarihte belirtilen teminat miktarları, zamanla artan tazminat taleplerini karşılamak için yeterli olmayabilir. Bu düzenleme, sigortalıların korunmasını hedeflerken sigorta şirketlerinin sorumluluklarının da genişlemesine yol açmaktadır.
Sigorta Genel Şartları B.2/5 Kapsamında Hasar Avansı Ödeme Yükümlülüğü
Sigorta sözleşmelerinde, hasar meydana geldiğinde sigorta şirketlerinin yükümlülükleri Sigorta Genel Şartları ile belirlenmiştir. Bu şartlar arasında yer alan Sigorta Genel Şartları m. B.2/5 hükmü, sigorta ettirenlerin mağduriyet yaşamamaları adına önemli bir düzenleme içermektedir. Bu maddeye göre, hasar ihbarı sonrasında sigortacının hasarı inceleme süresi 3 ay olarak belirlenmiştir. Eğer bu süre içinde incelemeler tamamlanamazsa, sigorta şirketi tazminattan mahsup edilmek üzere, mutabakat sağlanması veya anlaşmazlık halinde mahkemece belirlenen bilirkişi tespitlerine göre hasarın en az %50’sini avans olarak ödemekle yükümlüdür. Bu düzenleme, özellikle sigortalıların maddi kayıplarını bir nebze olsun hafifletmek ve mağduriyetlerin önüne geçmek amacıyla sigorta hukukunda önemli bir yere sahiptir.
Hasar Avansı Ödeme Şartları Nelerdir?
Sigorta Genel Şartları B.2/5’e göre sigorta şirketinin avans ödemesi yapması için bazı koşulların oluşması gerekmektedir:
Hasar İhbarı Yapılmış Olmalıdır: Sigorta ettiren, meydana gelen hasarı sigorta şirketine resmi olarak bildirmelidir.
İncelemelerin 3 Ay İçinde Tamamlanamaması: Sigorta şirketi, hasar ihbarı sonrası incelemelerini 3 ay içinde tamamlayamazsa avans ödeme yükümlülüğü doğar.
Taraflar Arasında Mutabakat veya Bilirkişi Raporu: Sigorta şirketi ve sigorta ettiren, hasar miktarında anlaşamazsa, mahkeme tarafından atanacak bir bilirkişi tarafından tespit edilen hasar miktarına göre avans ödeme yapılır.
Hasar Avansı Ne Zaman Talep Edilebilir?
Sigorta ettiren kişi, hasar ihbarı yapıldıktan ve 3 ay geçtikten sonra, eğer incelemeler tamamlanmamışsa sigorta şirketinden hasar avansı talep edebilir. Bu talep, hem sigorta ettirenin maddi sıkıntıya girmesini önler hem de sigorta şirketinin yükümlülüğünü yerine getirmesi adına hukuki bir zorunluluk teşkil eder.
Sigorta Şirketinin Sorumluluğu
Bu düzenlemeye uymayan sigorta şirketleri, sigorta ettirenin talebi üzerine hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Sigorta ettirenin avans ödeme talebinin reddedilmesi halinde, mahkeme yoluna başvurarak bilirkişi raporu ile sigorta şirketinin avans ödemesi yapmasını talep etme hakkı bulunmaktadır.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Sonuç
Zorunlu mali sorumluluk sigortası, trafik kazalarında üçüncü kişilere verilen maddi ve bedensel zararları karşılamakla yükümlüdür. Ancak bu sorumluluk, poliçede belirlenen limitlerle sınırlıdır. Araç değer kaybı da bu zararlar arasında yer alır ve sigorta şirketi bu kaybı poliçe limitleri dahilinde tazmin eder.. İhtiyari mali sorumluluk sigortası gibi ek teminatlar, olası maddi riskleri minimize etmek için önemli bir güvence sağlar. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, değer kaybı konusunda uzmanlaşmış ekibiyle, bu alanda etkili ve sonuç odaklı hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Trafik kazaları sonrası oluşan değer kayıplarının tazmini, hukuki açıdan karmaşık ve zaman alıcı bir süreç olabilir. Bu noktada, Çelik & Baştürk, müvekkillerinin haklarını koruyarak hızlı ve adil sonuçlar elde etmeyi hedeflemektedir. Av. Tolga Çelik ve Av. Nur Baştürk‘e değer kaybı hesaplaması hakkında detaylı bilgi almak veya sorularınızı yönlendirmek için “Avukata Soru Sor” kısmı veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
