Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer?

Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer?

Evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte gündeme gelen en önemli konulardan biri, eşlerin evlilik süresince edindikleri mal varlıklarının nasıl paylaşılacağıdır. Hukuk dilinde “mal rejiminin tasfiyesi” olarak adlandırılan bu süreç, halk arasında genellikle “mal paylaşımı davası” olarak bilinir. Bu dava, Türk Medeni Kanunu’nun 218-241. maddeleri arasında düzenlenen yasal çerçeveye göre, evlilik birliği içinde edinilmiş sayılan mal varlığı değerlerinin eşler arasında paylaştırılmasını amaçlar. Belirtmek gerekir ki, mal paylaşımı davası, boşanma davasından ayrı bir hukuki süreç olup, çoğu zaman boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte veya sonrasında ele alınır. Bu durum, sürecin toplam süresini etkileyen önemli bir faktördür.  

Mal paylaşımı davası açmayı düşünen veya halihazırda bu sürecin içinde olan bireylerin en temel endişelerinden biri, davanın ne kadar süreceğidir. Bu soruya kesin bir yanıt vermek mümkün olmamakla birlikte, davanın süresinin birkaç aydan başlayıp birkaç yıla kadar uzayabilen geniş bir yelpazede değişkenlik gösterdiği bilinmektedir. Süreyi etkileyen başlıca faktörler arasında tarafların anlaşma durumu, mal varlığının karmaşıklığı, delil toplama sürecinin zorluğu, mahkemelerin iş yükü ve yargılamanın çeşitli aşamalarında (bilirkişi incelemesi, itirazlar, temyiz vb.) yaşanan gelişmeler yer almaktadır. Bu sürecin belirsizliği ve uzunluğu, taraflar üzerinde önemli bir psikolojik baskı yaratabilir. Boşanma gibi zaten zorlu bir yaşam evresinden geçen bireyler için, mal varlıklarının geleceği konusundaki belirsizlik, finansal planlama yapmayı zorlaştırır, duygusal iyileşmeyi geciktirir ve hayatlarına devam etme süreçlerini olumsuz etkiler.  

Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer?

Mal paylaşımı davalarının ne kadar süreceği konusunda kesin bir zaman dilimi belirtmek zor olsa da, davanın niteliğine göre bazı genel tahminlerde bulunmak mümkündür.

Davanın Niteliğine Göre Tahmini Süreler:

• Basit ve Anlaşmalı Durumlar: Eşlerin mal paylaşımı konusunda büyük ölçüde anlaşmaya vardığı, özellikle de mal varlığının “anlaşmalı boşanma protokolü” kapsamında düzenlendiği durumlarda, süreç nispeten hızlı ilerleyebilir. Bu tür davalar, boşanma kararının kesinleşmesini takiben birkaç ay içinde sonuçlanabilir. Örneğin, tarafların anlaşmalı boşanma protokolüne mal rejiminin tasfiyesine ilişkin hükümler koyarak ayrı bir dava açmaya gerek kalmaksızın paylaşımı gerçekleştirebilmeleri mümkündür. Basit davalarda sürecin daha kısa olabileceği genel bir kabul görmektedir.  
• Orta Derecede Karmaşık veya Çekişmeli Durumlar: Eşler arasında bazı anlaşmazlıkların olduğu, birden fazla mal varlığının bulunduğu veya mal varlıklarının değerlemesinin gerektiği durumlarda, ilk derece mahkemesindeki yargılama süreci, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra yaklaşık olarak 6-24 ay veya 1,5-2 yıl sürebilir.  
• Yüksek Derecede Karmaşık ve Husumetli Durumlar: Özellikle büyük mal varlıklarının, şirket hisselerinin değerlemesinin, gizlenmiş mal varlığı iddialarının, uluslararası unsurların veya eşler arasında yoğun bir anlaşmazlığın söz konusu olduğu davalar, ilk derece mahkemesi aşamasında dahi birkaç yıl sürebilir. Bu tür karmaşık davaların aylarca hatta yıllarca sürebileceği ifade edilmektedir.  

Bekletici Meselenin Etkisi:

Mal paylaşımı davası, boşanma davası devam ederken açılmışsa, mahkeme genellikle boşanma davasının sonuçlanıp kesinleşmesini “bekletici mesele” yapar. Yani, mal paylaşımı davasında esasa ilişkin bir karar verilebilmesi için öncelikle boşanma kararının kesinleşmesi beklenir. Çekişmeli bir boşanma davasının kesinleşmesi, özellikle temyiz süreçleri de dahil edildiğinde, önemli bir zaman alabilir. Örneğin, boşanma kararının kesinleşmesinin ortalama 2 yıl sürebileceği veya çekişmeli boşanma süreçlerinin temyizlerle birlikte 5 yıla kadar uzayabileceği belirtilmektedir. Bu süre, mal paylaşımı davasının kendi içindeki yargılama süresine eklenir ve toplam süreyi önemli ölçüde uzatır. Bu durum, boşanma davasındaki gecikmelerin doğrudan mal paylaşımı davasının başlama ve sonuçlanma süresini de geciktirmesi anlamına gelir. Dolayısıyla, mal paylaşımı davasının “saati”, boşanma süreci tamamlandıktan sonra işlemeye başlar.  

Tahmini Dava Süreleri

Aşağıdaki tablo, farklı senaryolara göre mal paylaşımı davalarının tahmini sürelerini özetlemektedir. Bu sürelerin genel bir rehber niteliğinde olduğu ve her davanın kendine özgü koşullarına göre değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.

Senaryo	Tahmini Süre (İlk Derece Mahkemesi – Boşanma Kesinleşmesi Sonrası)	Potansiyel Ek Süre (İstinaf Başvurusu)	Potansiyel Ek Süre (Temyiz Başvurusu)
Basit (Tam Anlaşma, Az Sayıda Mal Varlığı)	3-9 ay	1-2 yıl	1-2 yıl
Orta Derecede Karmaşık (Kısmi Anlaşmazlık, Standart Mal Varlıkları, Değerleme İhtiyacı)	1,5-2,5 yıl	1-2 yıl	1-2 yıl
Yüksek Derecede Karmaşık (Ciddi Anlaşmazlıklar, Şirketler, Gizli Mal Varlığı, Uluslararası Unsurlar)	2,5-4+ yıl	1-2 yıl	1-2 yıl

Not: Yukarıdaki süreler genel tahminlerdir ve mahkemenin iş yükü, delillerin toplanma hızı, bilirkişi rapor süreçleri ve tarafların tutumları gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

“Basit” olarak nitelendirilen bir davanın süresini belirleyen temel unsur, mal varlığının türünden ziyade eşler arasındaki anlaşma düzeyidir. Tek bir değerli gayrimenkulün paylaşımı dahi, eğer üzerinde yoğun bir çekişme varsa, davayı karmaşık hale getirebilir ve süresini uzatabilir. Anlaşmalı boşanma protokollerinde mal paylaşımının net bir şekilde düzenlenmesi, süreci önemli ölçüde kısaltan bir faktördür.  

Davanızın Ne Kadar Süreceğini Etkileyen Kritik Faktörler

Mal paylaşımı davalarının süresini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin her biri, davanın genel zaman çizelgesi üzerinde önemli etkilere sahip olabilir.

Eşlerin Anlaşma ve İşbirliği Düzeyi (veya Eksikliği):

Bu, genellikle davanın süresini etkileyen en önemli tek faktördür. Eşlerin mal paylaşımı konusunda tam veya büyük ölçüde anlaşmaya varmaları, uzun ve çekişmeli bir yargılama sürecini önleyerek davanın süresini önemli ölçüde kısaltabilir. Taraflar arasındaki anlaşmazlık derecesinin davanın süresini doğrudan etkilediği, anlaşmazlığın hızlı çözülmesi durumunda davanın daha kısa sürebileceği belirtilmektedir. Tersine, yüksek düzeyde çatışma ve uzlaşmaya yanaşmama, davanın her aşamasını uzatacaktır.  

Evlilik Mal Varlığının ve Mali İşlerin Karmaşıklığı:

• Mal Varlıklarının Türü ve Sayısı: Çok sayıda ve çeşitli türde mal varlığının (gayrimenkuller, banka hesapları, araçlar, hisse senetleri vb.) tespiti, değerlemesi ve paylaştırılması, basit bir mal varlığına göre daha fazla zaman alır. Birden fazla mülkiyet veya finansal meselede anlaşmazlık olması durumunda davanın daha uzun sürebileceği ifade edilmektedir.  
• Şirket Değerlemeleri: Evlilik birliği içinde edinilmiş mal varlıkları arasında şirket hisseleri bulunuyorsa, şirketin ve eşin payının değerlemesi karmaşık ve zaman alıcı bir alt süreç olabilir ve genellikle uzman bilirkişilerin görevlendirilmesini gerektirir.  
• Gizli Mal Varlığı veya Mal Kaçırma İddiaları: Gizlenmiş mal varlığı iddiaları veya boşanma öncesinde mal varlığını azaltmaya yönelik girişimler (örneğin, muvazaalı satışlar) hakkındaki iddialar ve bu konudaki araştırmalar, yargılamayı önemli ölçüde karmaşıklaştırabilir ve uzatabilir. Boşanma davası açılmadan önce satılan malların dahi paylaşıma dahil edilebilmesi , bu tür durumların titizlikle incelenmesini ve dolayısıyla ek zaman gerektirmesini beraberinde getirir.  
• Borçlar ve Yükümlülükler: Evlilik birliği içinde edinilmiş mallara ilişkin borçların tespiti ve paylaştırılması da davanın karmaşıklığını artıran bir diğer unsurdur.
• Uluslararası Unsurlar: Yurtdışında bulunan mal varlıkları veya eşlerden birinin farklı bir ülkede ikamet etmesi, yargı yetkisi sorunlarına, delil toplama ve kararların tenfizi konularında güçlüklere yol açarak önemli gecikmelere neden olabilir.

Delil Toplama Süreci (Delil Toplama):

Gerekli tüm belgelerin (banka kayıtları, tapu kayıtları, şirket mali tabloları vb.) toplanması, özellikle tarafların işbirliği yapmaması durumunda önemli ölçüde zaman alabilir. Delil toplama sürecinin karmaşıklığı, davanın süresini etkileyen temel faktörlerden biri olarak vurgulanmaktadır. Bu süreç, gerekirse tanıkların dinlenmesini de içerir.  

Bilirkişi Raporlarının Rolü ve Zamanlaması (Bilirkişi Raporları):

Birçok mal paylaşımı davasında, gayrimenkul, şirket veya araç gibi mal varlıklarının güncel piyasa değerlerinin belirlenmesi için uzman bilirkişilere başvurulması gerekir. Tasfiyeye dahil edilen menkul veya gayrimenkul malların değerinin, mahkemenin karar tarihine en yakın değerler dikkate alınarak hesaplanması gerektiği , bu durumun güncel değerlemeleri zorunlu kıldığı anlamına gelir.  

• Atama ve Rapor Hazırlama: Bilirkişinin atanması, bilirkişinin incelemesini yapması ve raporunu hazırlaması süreci birkaç ay sürebilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 274 uyarınca, bilirkişiye raporunu hazırlaması için verilen süre üç ayı geçemez, ancak gerekçeli talep üzerine bu süre en çok üç ay daha uzatılabilir.  
• Raporlara İtiraz: Tarafların, bilirkişi raporunun kendilerine tebliğinden itibaren genellikle iki hafta içinde (bu süre uzatılabilir) rapora itiraz etme hakları vardır. İtirazlar, ek rapor taleplerine veya hatta yeni bilirkişi atanmasına yol açarak ek gecikmelere neden olabilir.  

Aile Mahkemelerinin İş Yükü ve Usuli İşleyiş Hızı:

Davanın görüldüğü Aile Mahkemesi’nin iş yükü, duruşmaların ne sıklıkta yapılabileceğini ve kararların ne kadar sürede verileceğini önemli ölçüde etkiler. Mahkeme yoğunluğunun dava süresini etkileyen bir faktör olduğu sıkça dile getirilmektedir. Özellikle büyük şehirlerdeki mahkemelerin iş yükünün fazla olması, süreci yavaşlatabilmektedir. Çeşitli nedenlerle (örneğin, hakimin izni, avukatın mazereti, beklenen belgenin sunulmaması) duruşmaların ertelenmesi yaygındır ve bu durum zaman çizelgesini uzatabilir. Adalet Bakanlığı istatistikleri genel olarak Türk mahkemelerinde yüksek bir iş yüküne işaret etse de, aile mahkemelerindeki mal paylaşımı davalarının ortalama sürelerine ilişkin spesifik veriler sınırlıdır.  

Boşanma Kararının Kesinleşmesiyle İlişkisi (Etkinin Tekrarı):

Daha önce de belirtildiği gibi, mal paylaşımı davası genellikle boşanma kararı yasal olarak kesinleşmeden nihai bir karara bağlanamaz. Boşanma davasındaki herhangi bir gecikme (boşanma kararının kendisine yapılan itirazlar dahil), mal paylaşımının çözümünü doğrudan erteler.  

Dava Süresini Etkileyen Temel Faktörler:

Faktör	Potansiyel Süre Etkisi
Eşler Arası Anlaşma Düzeyi	Süreyi önemli ölçüde kısaltabilir veya uzatabilir
Mal Varlığının Karmaşıklığı/Sayısı	Karmaşık mal varlığı başına 6-12+ ay ekleyebilir
Şirket/Hisse Değerlemeleri	Değerleme ve itiraz süreçleri başına 3-9+ ay ekleyebilir
Gizli Mal Varlığı İddiaları	Araştırma ve ispat süreçleri nedeniyle aylarca/yıllarca uzayabilir
Uluslararası Unsurlar	Yargı yetkisi, delil toplama ve tenfiz sorunları nedeniyle önemli gecikmelere yol açabilir
Bilirkişi Raporu Gereksinimi	Rapor ve itiraz döngüsü başına 3-9+ ay ekleyebilir
Bilirkişi Raporlarına İtirazlar	Ek rapor veya yeni bilirkişi süreçleri nedeniyle ek süreler
Mahkeme İş Yükü/Konumu	Değişken, aylarca veya yıllarca ekleyebilir
Boşanma Davasında Yapılan Kanun Yolları Başvuruları	Boşanma kesinleşene kadar mal paylaşımı davasını bekletebilir
Mal Paylaşımı Davasında Yapılan Kanun Yolları Başvuruları	Her bir kanun yolu seviyesi için 1-2+ yıl ekleyebilir

Karmaşık bir faktörün (örneğin, bir şirket değerlemesi) diğerlerini tetikleyebileceği (uzman bilirkişi ihtiyacı, değerleme metodolojisi üzerinde anlaşmazlık potansiyeli, daha kapsamlı delil toplama gerekliliği) ve bu durumun bir dizi gecikmeye yol açabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bir şirketin hisselerinin paylaşılması , uzman değerlemesi gerektirir ve bu değerleme süreci, rapor hazırlama, itirazlar ve olası ek raporlarla birlikte önemli bir zaman dilimini kapsar. Tarafların yasal haklarını kullanmaları meşru olsa da, usuli adımların bazen daha az işbirlikçi bir eş tarafından davayı uzatmak, maliyetleri artırmak ve baskı kurmak amacıyla stratejik olarak kullanılabileceği de bir gerçektir. Bilirkişi raporuna itiraz hakkı bir güvence olmakla birlikte, bu tür usuli pencereler, mahkeme tarafından sıkı bir şekilde yönetilmediği takdirde geciktirme taktiklerine olanak tanıyabilir. Ayrıca, sistemik iş yükünün ötesinde, belirli bir davadaki hakimin dava yönetim tarzı, mahkeme idari personelinin etkinliği ve hatta adli görevlendirmelerdeki değişiklikler gibi öngörülemeyen olaylar da davanın seyrini etkileyebilir.  

Mal Paylaşımı Davasının Aşamaları ve Süreye Etkileri

Mal paylaşımı davası, belirli hukuki aşamalardan geçerek ilerler. Her bir aşamanın tamamlanması için gereken süre, davanın toplam süresini etkiler.

Davanın Açılması ve Ön İnceleme Aşaması:

• Davanın Açılma Zamanı: Mal paylaşımı davası, boşanma davasıyla birlikte, boşanma davası devam ederken veya boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılabilir. Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra açılabileceği gibi, boşanma davası ile birlikte veya boşanma davası devam ederken de açılabilir. Mal paylaşımı için dava açma süresinin, boşanma kararının kesinleşmesiyle başlayan 10 yıllık bir süre olduğu Yargıtay tarafından da kabul edilmektedir.  
• İlk Dilekçeler: Dava, dava dilekçesinin mahkemeye sunulmasıyla başlar. Davalı tarafın cevap dilekçesini sunmasıyla dilekçeler teatisi aşaması tamamlanır. Bu aşama, tebligat süreleri ve olası süre uzatımlarına bağlı olarak birkaç ay sürebilir.
• Ön İnceleme Duruşması: Mahkeme, dilekçeler teatisi tamamlandıktan sonra bir ön inceleme duruşması belirler. Bu duruşmada, uyuşmazlık konuları tespit edilir, toplanacak deliller kararlaştırılır ve taraflar sulhe teşvik edilebilir. Ön inceleme duruşmasının planlanması, dilekçelerin tamamlanmasından sonra birkaç ay alabilir.

Tahkikat (Soruşturma ve Duruşma) Aşaması:

Bu aşama, genellikle davanın en uzun ve en değişken süren kısmıdır.

• Delil Toplama: Bölüm III.C’de detaylandırıldığı gibi, taraflardan, bankalardan, tapu müdürlüklerinden, şirketlerden vb. kurumlardan belgelerin toplanması aylarca sürebilir. Bilirkişi raporu, uzman görüşü gibi delillerden de yararlanılması mümkündür.  
• Bilirkişi Raporları: Atama, inceleme, rapor yazımı ve itiraz süreçleri, birden fazla rapor veya kapsamlı itirazlar olması durumunda her bir döngü için 3-6 ay veya daha uzun sürebilir.  
• Duruşmalar: Mahkeme, delilleri incelemek, tanık ifadelerini almak ve avukatların beyanlarını dinlemek üzere birden fazla duruşma yapar. Duruşmaların sıklığı, mahkemenin takvimine ve davanın ilerleyişine bağlıdır; duruşmalar arasında birkaç ay olabilir.
• Genel Tahkikat Süresi: Çekişmeli davalarda bu aşama, karmaşıklığa bağlı olarak kolaylıkla 1-2 yıl veya daha fazla sürebilir.  

Karar Aşaması:

Tahkikat aşaması tamamlandıktan sonra (tahkikatın bittiği tefhim edilir), mahkeme sözlü yargılama aşamasına geçer ve tarafların son beyanlarını alır. Ardından mahkeme hükmünü verir.

Hakim, nihai duruşmada kısa bir karar (kısa karar) açıklayabilir ve ardından bir ay içinde gerekçeli kararı (gerekçeli karar) yazıp tebliğe çıkarır. Gerekçeli kararın, hüküm aşamasında açıklanan kısa karardan itibaren 1 ay içinde yazılması gerektiği ifade edilmektedir. Nihai duruşmadan gerekçeli kararın tebliğine kadar geçen süre değişmekle birlikte, genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında olabilir.  

Tahkikat aşamasının her zaman doğrusal bir çizgide ilerlemediği unutulmamalıdır. Yeni delillerin ortaya çıkması, ek araştırma veya bilirkişi analizini gerektirebilir ve bu da faaliyet ve bekleme döngülerine yol açabilir. Özellikle karmaşık davalarda , bu tekrarlayan süreç, tahkikat aşamasının süresini önemli ölçüde etkileyebilir. Dava süresinin önemli bir kısmı, bir sonraki duruşmayı beklemek veya bir tarafın/kurumun talep edilen bilgiyi sağlamasını beklemekle geçer. Mahkemelerin yoğun iş yükü , bir sonraki duruşmanın aylar sonrasına planlanmasına neden olabilir. Bu “ölü zamanlar”, davanın toplam süresine önemli ölçüde katkıda bulunur. Gerekçeli kararın yazılma ve tebliğ süresi de kritik öneme sahiptir, çünkü kanun yolu başvuru süreleri bu kararın tebliğinden itibaren başlar.  

Kanun Yolu Süreci: Potansiyel Uzamaların Anlaşılması

İlk derece mahkemesinin (Aile Mahkemesi) verdiği karardan memnun olmayan taraflar, karara karşı kanun yollarına başvurabilirler. Bu başvurular, davanın toplam süresini önemli ölçüde uzatabilir.

İstinaf (Bölge Adliye Mahkemesi) İncelemesi:

• Başvuru Gerekçeleri: Aile Mahkemesi kararından memnun olmayan taraflar, Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf başvurusunda bulunabilirler.
• Başvuru Süresi: Genellikle ilk derece mahkemesinin gerekçeli kararının tebliğinden itibaren iki hafta içindedir (HMK m. 345).  
• İstinaf Süresi: İstinaf incelemesi önemli bir zaman alabilir. Tahminler değişmekle birlikte, bu aşama davaya yaygın olarak 1-2 yıl ekleyebilir. Uygulamada ortalama 1-2 yıl sürdüğü belirtilmektedir.  
• Muhtemel Sonuçlar: İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını onaylayabilir, kaldırabilir, düzeltebilir veya belirli noktalarda yeniden incelenmek üzere Aile Mahkemesi’ne geri gönderebilir ki bu durum ek gecikmelere yol açar.

Temyiz (Yargıtay) İncelemesi:

• Başvuru Gerekçeleri: İstinaf mahkemesi kararlarından (veya doğrudan temyiz edilebilen bazı ilk derece mahkemesi kararlarından) belirli koşullar altında (örneğin, parasal sınırlar, uyuşmazlığın niteliği) Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunulabilir.
• Başvuru Süresi: Genellikle istinaf kararının tebliğinden itibaren iki hafta içindedir.  
• Temyiz Süresi: Yargıtay incelemesi de önemli ölçüde zaman ekler. Yaklaşık 6-12 ay, hatta 1-2 yıl sürebilir. Temyiz aşamasının en az 1 yıl sürmesinin beklendiği ifade edilmektedir.  
• Muhtemel Sonuçlar: Yargıtay öncelikle hukuka aykırılık denetimi yapar. Alt mahkeme kararını onaylayabilir (onama) veya bozabilir (bozma). Karar bozulursa, dosya genellikle Yargıtay’ın kararı doğrultusunda yeni bir karar verilmesi için istinaf mahkemesine veya ilk derece mahkemesine gönderilir, bu da ek yargılama ve zaman anlamına gelir.  

Her bir kanun yolu aşaması, nihai çözüme ulaşma tarihini ve mal varlıklarının fiili olarak paylaştırılmasını önemli ölçüde geciktirir. Eğer ilk derece mahkemesi kararı 2 yıl sürerse , istinaf başvurusu 1-2 yıl ve temyiz başvurusu da ek 1-2 yıl eklerse, toplam süre kolaylıkla 4-6 yıla veya daha fazlasına ulaşabilir. Bu uzun süreç boyunca mal varlıkları hukuki belirsizlik içinde kalır ve taraflar mali olarak kesin bir şekilde hayatlarına devam edemezler. Yargıtay’ın bir kararı bozması (“bozma”), sadece kanun yolu süresini eklemekle kalmaz; dava dosyasını alt mahkemede ek işlemler yapılması için geri gönderir, bu da ek zaman alır. Bu durum, belirli konularda neredeyse yeniden başlamak gibi hissedilebilir. Örneğin, Yargıtay’ın bir kararı bozması ve malın değerinin güncelliğini yitirdiğini belirterek yeni karar tarihine en yakın tarihteki sürüm değerinin belirlenmesini istemesi , alt mahkemenin yeni bir değerleme yaptırması gerektiği anlamına gelir ve bu da süreci uzatır. İlk derece mahkemesindeki usuli taktiklere benzer şekilde, kanun yolu başvuruları da yalnızca güçlü hukuki gerekçelere dayanmak yerine, süreci geciktirmek veya uzlaşma için baskı oluşturmak gibi stratejik nedenlerle yapılabilir. Ancak, haksız kanun yolu başvurularının maliyetleri ve riskleri bulunmaktadır.  

Süreç Hızlandırılabilir mi?

Mal paylaşımı davasının süresini kısaltmak için tarafların ve avukatlarının atabileceği bazı adımlar ve dikkate alabileceği stratejiler bulunmaktadır.

Uzlaşmanın (Anlaşma / Sulh) Etkisi:

Bu, süreci kısaltmanın en etkili yoludur. Taraflar, davanın herhangi bir aşamasında uzlaşmaya varabilirler. Mal paylaşımı işleminin tarafların anlaşmasıyla yapılabileceği ve tarafların mahkeme kararı olmadan da anlaşarak mal paylaşımı yapabilecekleri belirtilmektedir. Miras davaları için yapılan bir değerlendirmede, sulh anlaşması sağlandığında dava sürecinin hızlandığı ifade edilmiştir ki bu prensip mal paylaşımı davaları için de geçerlidir. Mahkeme tarafından onaylanan bir uzlaşma anlaşması (dava zaten açılmışsa), yasal olarak bağlayıcı hale gelir ve konuyu sona erdirir.  

Arabuluculuğun Rolü:

Mal paylaşımı davaları için zorunlu olmasa da (“ihtiyari” olarak öngörülmüştür), arabuluculuk, anlaşmayı kolaylaştırmak ve uzun yargılama süreçlerinden kaçınmak veya bunları kısaltmak için çok etkili bir araç olabilir. Boşanma hukukuna dair iş ve işlemlerde arabuluculuğun dava şartı olarak değil, ihtiyari olarak öngörüldüğü ifade edilmektedir. Başarılı bir arabuluculuk süreci, mahkeme tarafından resmileştirilebilecek bir anlaşmayla sonuçlanır.  

Etkili Hukuki Temsil ve Dava Hazırlığı:

Mal paylaşımı konusunda uzmanlaşmış deneyimli bir aile hukuku avukatıyla çalışmak kritik öneme sahiptir. Önemli hak kayıplarına sebebiyet verebileceğinden tarafların bu süreci uzman bir avukat yardımı ile yürütmesi tavsiye edilmektedir. Profesyonel bir avukatın rehberliğinin, sürecin daha hızlı sonuçlanmasına yardımcı olabileceği belirtilmektedir. Kapsamlı hazırlık, belgelerin zamanında sunulması ve avukat tarafından proaktif dava yönetimi, gereksiz gecikmelerin önlenmesine yardımcı olabilir. Bir avukat ayrıca uzlaşmanın mı yoksa dava yoluna gitmenin mi daha avantajlı olduğu konusunda tavsiyede bulunabilir ve müzakere/arabuluculuk çabalarına rehberlik edebilir.

Düzenli ve Cevap Verici Olmak:

Müvekkillerin avukatlarına gerekli tüm bilgi ve belgeleri zamanında sağlamaları, delil toplama aşamasının hızlanmasına yardımcı olabilir.

Süreci hızlandırmak genellikle edilgen bir duruştan (mahkemeyi veya karşı tarafı beklemek) etken bir duruşa (aktif olarak uzlaşma aramak, arabuluculuğa katılmak, delillerin verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak) geçmeyi gerektirir. Uzun süren bir davanın maliyeti (avukatlık ücretleri, bilirkişi ücretleri, duygusal yıpranma) da süreyi kısaltma ve uzlaşma arayışını tetikleyen dolaylı bir faktördür. Arabuluculuğun bu tür davalar için isteğe bağlı olması , potansiyel olarak daha hızlı ve daha az çekişmeli bir çözüm yönteminin yeterince kullanılmıyor olabileceğine işaret etmektedir.  

Süre ve Gecikmelere İlişkin Temel Yargıtay İçtihatları

Yargıtay kararları, mal paylaşımı davalarının süresini ve olası gecikme nedenlerini anlamak açısından önemli bir rehber niteliğindedir.

Zamanaşımı:

Yargıtay, mal paylaşımı davası açmak için 10 yıllık zamanaşımı süresini istikrarlı bir şekilde uygulamaktadır. Bu süre, boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun bu yönde kesin kararları bulunmaktadır: “MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDEN KAYNAKLI ALACAKLARIN ZAMANAŞIMI 10 YILDIR”. Yabancı mahkeme boşanma kararları için ise 10 yıllık süre, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınma (tanıma/tenfiz) tarihinden değil, yabancı mahkemedeki boşanma kararının kesinleşme tarihinden itibaren başlar.  

Mal Varlıklarının Değerleme Tarihi:

Yargıtay genellikle mal varlıklarının, mahkemenin karar tarihine (tasfiye tarihi) en yakın tarihteki değerleri üzerinden değerlendirilmesi gerektiğini belirtir. Tasfiyeye dahil edilen menkul veya gayrimenkul malların değerinin, mahkemenin karar tarihine en yakın değerler dikkate alınarak hesaplanması gerektiği ifade edilmiştir. Ancak, TMK m.229 kapsamında mal varlığına eklenecek değerler (örneğin, mal kaçırma amacıyla devredilen mallar) için devir tarihindeki değer esas alınabilir. Bir karar temyizde bozulur ve dosya yeniden görülmek üzere alt mahkemeye gönderilirse, değerlemenin alt mahkemenin yeni karar tarihine göre güncellenmesi gerekebilir. Bu durum, yeni bilirkişi raporları gerektirebileceğinden gecikmelere neden olabilir.  

Gecikmelere veya Bozma Nedenlerine Yol Açan Usuli Konular:

• İlgili Davaların Kesinleşmesinin Beklenmemesi: Bir mal paylaşımı davası, örneğin bir muvazaa (hileli işlem) davasıyla bağlantılıysa, muvazaa davasının “bekletici sorun” yapılması gerekir; aksi takdirde karar bozulabilir.  
• Bilirkişi Raporlarıyla İlgili Hatalar: Yetersiz bilirkişi incelemesi veya hesaplama hataları.
• Kişisel Mal / Edinilmiş Mal Ayrımında Hatalar: Mal varlıklarının yanlış nitelendirilmesi temyiz ve bozma nedeni olabilir. Soyut tanık beyanlarının kişisel mal iddiasını ispata yeterli olmadığı Yargıtay tarafından belirtilmiştir.  
• Yetersiz Araştırma: Örneğin, çelişkili mali tablolar olmasına rağmen mahkemenin ek araştırma yapmaması.  
• Harç (Mahkeme Harçları): Mahkeme harçlarıyla ilgili sorunların usulüne uygun çözülmemesi gecikmelere yol açabilir, ancak Yargıtay, mahkemenin uzun süre bu konuyu ele almadan yargılamaya devam etmesi durumunda tarafa sorumluluk yüklenemeyeceğine dair kararlar vermiştir.  
• Anlaşma Protokollerinin Kapsamı: Boşanma protokollerindeki feragat beyanlarının veya anlaşmaların mal paylaşımını ne ölçüde kapsadığının yanlış yorumlanması, protokolün bu konuda kapsamlı olmaması halinde ileride yeni davalara yol açabilir.  

Yargıtay, belirli süreler belirlemese de, usuli konulardaki (değerleme tarihleri , zamanaşımı veya bir davanın bekletilmesi gerekip gerekmediği gibi) kararlarıyla alt mahkemelerin uyması gereken içtihatlar oluşturur. Bu içtihatlara uyulması, aksi takdirde uzun temyiz süreçlerine ve bozmalara yol açabilecek hataları önleyerek dolaylı olarak daha verimli zaman çizelgelerini teşvik eder. Bir Yargıtay bozma kararı, genellikle sadece hukuki bir hatanın düzeltilmesinden daha fazlasını ifade eder; alt mahkemede tamamen yeni usuli adımlar (örneğin, güncel değerleme için yeni bilirkişi raporu alınması ) gerektirebilir ve bu da sadece temyiz süresinin ötesinde önemli ölçüde ek zaman anlamına gelir. Yargıtay kararları , boşanma protokollerindeki ifadeleri dikkatle inceler. Mal paylaşımına ilişkin muğlak veya eksik anlaşmalar, tarafların her şeyi çözdüklerini düşünmelerine rağmen, mal rejiminin tasfiye edilmemiş sayılmasına ve daha sonra tam teşekküllü, ayrı ve uzun bir davanın açılmasına yol açabilir.  

Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer Sonuç

Mal paylaşımı davasının ne kadar süreceği sorusu, birçok değişkenin etkileşimine bağlı karmaşık bir konudur. İstanbul boşanma avukatı ile çalışmak, bu değişkenlerin yönetilmesi açısından süreci daha öngörülebilir hale getirebilir. Aynı zamanda, deneyimli bir İstanbul boşanma avukatı, sürecin hızlandırılmasına katkı sağlayacak hukuki stratejileri belirlemede önemli bir rol üstlenebilir.

Süreyi Belirleyen Temel Unsurların Özeti:

Eşler arasındaki anlaşma düzeyi, davanın karmaşıklığı, toplanacak delillerin niteliği ve niceliği, bilirkişi raporlarının hazırlanma ve itiraz süreçleri, mahkemelerin iş yükü ve kanun yolu süreçleri, davanın zaman çizelgesini belirleyen başlıca etkenlerdir.

Öngörülemeyen Unsur:

Bu faktörlerin anlaşılmasına rağmen, birçok değişken ve insani unsur nedeniyle kesin bir süre tahmini yapmak imkansızdır. Her dava kendine özgüdür ve beklenmedik gelişmeler süreyi etkileyebilir.

Süreci Yönetmeye Dair Son Tavsiyeler:

• Bu süreçte en önemli adımlardan biri, erken aşamada uzman bir avukattan hukuki destek almaktır.  
• Uzlaşma ve arabuluculuk yollarını ciddiyetle değerlendirmek, potansiyel olarak süreci önemli ölçüde kısaltabilir.  
• Hukuki sürecin doğası gereği metodik ve zaman zaman yavaş olabileceği göz önünde bulundurularak sabırlı olmak ve gerçekçi beklentiler içinde olmak önemlidir.
• Davanın ilerleyişi hakkında bilgi sahibi olmak için avukatla düzenli iletişim halinde olmak faydalı olacaktır.

Süreç uzun ve belirsiz olabilse de, davanın süresini etkileyen faktörleri ve aşamaları anlamak, bireyleri daha bilinçli kararlar alma ve bilinmeyene karşı duyulan kaygıyı azaltma konusunda güçlendirebilir. Mal paylaşımı, özellikle çekişmeli ve temyiz süreçlerine tabi olduğunda, kişinin hayatında birkaç yıllık bir bölümü kapsayabilen bir süreçtir. Bu uzun vadeli perspektifle mali ve duygusal refahı planlamak kritik öneme sahiptir.

Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer Sık Sorulan Sorular

Mal paylaşımı davası boşanma davası ile birlikte açılabilir mi?

Evet, mal paylaşımı davası boşanma davası ile birlikte veya boşanma davası devam ederken açılabilir. Ancak çoğu zaman mahkeme, boşanma kararının kesinleşmesini bekletici mesele yapar ve mal paylaşımı davasını bu süreç bitene kadar askıya alır.

Boşanma davası sonuçlanmadan mal paylaşımı yapılabilir mi?

Hukuken mal paylaşımı davasında esasa ilişkin karar verilebilmesi için boşanma kararının kesinleşmesi gerekir. Ancak taraflar arasında boşanma davası sırasında özel bir protokolle mal paylaşımı yapılması mümkündür.

Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı otomatik olarak yapılır mı?

Hayır. Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı yalnızca protokolde açıkça düzenlenmişse geçerlidir. Aksi halde mal paylaşımı için ayrı bir dava açılması gerekir.

Mal paylaşımı davası ne kadar sürede sonuçlanır?

Basit ve anlaşmalı durumlarda 3-9 ay sürebilirken, çekişmeli ve karmaşık davalar 2-4 yıl veya daha fazla sürebilir. İstinaf ve temyiz başvuruları da bu sürelere 1-2 yıl ekleyebilir.

Evlilikte edinilen şirket hisseleri paylaşılır mı?

Evet. Evlilik süresince edinilen şirket hisseleri “edinilmiş mal” kapsamında sayılır ve paylaşım konusu olabilir. Ancak değerleme ve tespiti için bilirkişi raporları gerektiğinden süreç uzayabilir.

Boşanmadan önce mal kaçırma yapılırsa mal paylaşımı davasında nasıl değerlendirilir?

Mal kaçırmaya yönelik işlemler, muvazaalı (hileli) kabul edilebilir ve TMK m.229 kapsamında mal rejimine iade edilerek paylaşıma dahil edilebilir. Bu tür iddialar, yargılamayı uzatabilir.

Yabancı ülkedeki mallar mal paylaşımına dahil edilir mi?

Evet, yurtdışındaki mallar da mal rejimi kapsamına girer. Ancak yargı yetkisi, delil toplama ve tenfiz süreçleri nedeniyle ciddi zaman alabilir.

Mal paylaşımı davası için zamanaşımı süresi ne kadardır?

Türk Medeni Kanunu uyarınca boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde mal paylaşımı davası açılmalıdır. Aksi halde talep zamanaşımına uğrar.

Taraflar mal paylaşımı konusunda sonradan anlaşırsa dava devam eder mi?

Taraflar davanın her aşamasında sulh protokolü yapabilir. Mahkeme, bu anlaşmayı onaylarsa dava sona erdirilir ve bu durum süreci önemli ölçüde kısaltır.

Arabuluculuk zorunlu mudur?

Hayır. Mal paylaşımı davalarında arabuluculuk zorunlu değil, isteğe bağlıdır. Ancak tarafların uzlaşması halinde dava açılmadan çözüm sağlanabilir.