Bu yazıda, “Kısa Karar İle Gerekçeli Kararın Farklı Olması” konusunu detaylı bir şekilde ele alacak, hem hukuki düzenlemeleri hem de bu düzenlemelerin taraflar üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Mahkemeler tarafından verilen kararların usule uygun ve tutarlı bir şekilde hazırlanması, adaletin tecellisi için kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, kısa karar ile gerekçeli karar arasında herhangi bir çelişki bulunmamalıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 298. maddesi ve Yargıtay içtihatları, bu konunun önemine özel vurgu yapmaktadır. Peki, kısa karar nedir? Gerekçeli karar nedir? Aralarındaki çelişki durumunda ne yapılmalıdır? Tüm bu soruları detaylı ve hukuki bir bakışla inceleyeceğiz.
Kısa Karar Nedir?
Kısa karar, mahkeme tarafından davanın sonucuna ilişkin olarak duruşma sonunda sözü edilen ve zapta geçirilen hüküm özetidir. Mahkemeler, kısa kararı dava duruşmasının sonunda taraflara açıklar ve duruşma tutanağına kaydeder.
HMK’nin 298. maddesine göre, kısa kararın: Hükmün temel unsurlarını içermesi, açık, anlaşılır ve kesin olması gerekir. Bu nedenle, kısa kararın davayı sonlandıran bir niteliğe sahip olduğu unutulmamalıdır.
Gerekçeli Karar Nedir?
Gerekçeli karar, mahkemenin verdiği kararın dayandığı hukuki ve fiili nedenleri ayrıntılı bir şekilde açıklayan yazılı metindir. Kısa karar açıklandıktan sonra mahkeme, gerekçeli kararı belirli bir süre içerisinde yazarak taraflara tebliğ eder.
Gerekçeli kararın önemli özellikleri şunlardır:
- Hükmün dayanaklarını ve delillerin değerlendirilmesini içerir.
- Hukuki gerekçeleri detaylandırır.
- Taraflara karara karşı itiraz hakkı tanır.
HMK’nin 298/2. maddesi, gerekçeli kararın kısa kararın aynısı olmak zorunda olduğunu belirtir. Ancak gerekçeli karar, kısa kararın hukuki dayanaklarını daha ayrıntılı bir şekilde açıklar.
HMK’nin 298/2: Gerekçeli karar, tefhim edilen hüküm sonucuna aykırı olamaz.
Kısa Karar ile Gerekçeli Karar Arasındaki Çelişki Nedir?
Kısa karar ile gerekçeli karar arasındaki çelişki, aynı dava ile ilgili iki farklı kararın ortaya çıkması durumudur. Bu çelişkiler genellikle:
- Kısa kararda davanın kabulü belirtilirken, gerekçeli kararda reddedilmiş olması,
- Kısa kararın bir taraf lehine hüküm içerirken, gerekçeli kararın diğer taraf lehine düzenlenmesi şeklinde ortaya çıkabilir.
Bu durum, hukuki açıdan büyük sakıncalara yol açar. Kısa karar ile gerekçeli kararın uyumsuz olması Yargıtay’da bozma sebebi olarak değerlendirilmektedir.
Yargıtay’ın Bu Konudaki Görüşü
Yargıtay, kısa karar ile gerekçeli karar arasında uyumsuzluk olmasını usul ve yasaya aykırı kabul eder.10.04.1992 tarihli ve 1991/7-1992/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’nda bu husus açık bir şekilde belirtilmiştir. Kararda, gerekçeli kararın kısa karar ile uyumlu olmamasının bozma nedeni olduğu ifade edilmiştir. Yargıtay’a göre, böyle bir durumda mahkeme, kısa karar ile bağlı kalmadan yeni bir karar tesis ederek çelişkiyi gidermelidir. HMK’nin 298/2. maddesi, gerekçeli kararın kısa karara uygun olmasını şart koşar. Şayet uyumsuzluk tespit edilirse, bu durum yargılama hukuku açısından bozma sebebi olarak kabul edilir. Gerekçeli karar, kısa kararın tamamlayıcı niteliğindedir. Gerekçeli kararda, mahkemenin kararını dayandırdığı tüm hukuki gerekçeler yer alır. Kısa kararı aşan veya ona aykırı olan bir gerekçe sunulamaz.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2018/15316 E. , 2018/20395 K.
Somut olayda; Mahkemece kısa kararda “Davanın kabulü ile davalı borçlunun … 25. …….. Dairesinin 2017/2235 esas sayılı takip dosyasındaki borca itirazının kaldırılmasına, asıl alacağın % 20’si oranında tazminatın davalı taraftan alınarak davacı tarafa ödenmesine, işlerin yoğunluğu ve zaman darlığı nedeni ile harç, yargılama gideri ve vekalet ücreti hususlarının bilahare yazılacak gerekçeli kararda gösterilmesine” karar verilmiş, gerekçeli kararda ise hüküm fıkrasına ilave olarak “…davalı ……..cının taşınmazdan İİK’nin 269/a maddesi gereğince tahliyesine” karar verilmiştir. Mahkemece kısa kararda ……..lananın tahliyesine karar verilmediği halde gerekçeli kararda itirazın kaldırılması ile birlikte ……..lananın tahliyesine de karar verilerek, bu şekilde kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki yaratılmıştır. HMK’nin 298/2.maddesi ve 10.4.1992 tarihli ve 1991/7-1992/4 sayılı Yargıtay …….. Kararı gereğince kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olması bozma nedeni oluşturur. Yargıtay denetimine, usul ve yasaya uygun olmadığından yazılı şekilde kısa karar ile gerekçe arasında çelişki oluşturacak şekilde karar verilmesi doğru değildir. Bu durumda Mahkemece yapılacak iş önceki kararla bağlı olmaksızın çelişkiyi kaldırmak kaydı ile yeni bir karar vermekten ibarettir.
Çelişki Halinde Yapılması Gerekenler
Kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki tespit edildiğinde, mahkemenin yapması gerekenler:
- Yeni bir karar tesis etmek: Mahkeme, önceki kararla bağlı olmaksızın çelişkiyi kaldırmak kaydı ile yeni bir karar vermelidir.
- Çelişkili kararı iptal etmek: İçtihatlara uygun olarak, yeni bir karar oluşturulması gerekir.
- Usul ve yasaya uygun karar yazmak: Yargılama hukukuna uygun şekilde, iki kararın uyumlu olması sağlanmalıdır.
Sonuç
Kısa kararla gerekçeli karar arasındaki uyum, hukuki güvenlik ve adil yargılanma hakkının korunması açısından büyük önem taşır. Çelişkili kararlar, tarafların hak kaybına uğramasına ve kararın Yargıtay denetiminden dönmesine yol açabilir. Bu nedenle mahkemeler, kararlarını titizlikle düzenlemeli ve çelişkiden kaçınmalıdır. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi olarak, Kısa Karar İle Gerekçeli Kararın Farklı Olması konusunda destek sunuyoruz. Av. Tolga ÇELİK ve Av. M. Nur BAŞTÜRK olarak müvekkillerimizin her aşamada yanındayız.
Sık Sorulan Sorular
Kısa karar ile gerekçeli karar neden farklı olur?
Mahkemeler, kısa kararlarını aceleyle düzenleyebilir veya gerekçeli kararda daha fazla ayrıntıya yer verebilir. Bu durum, kısa kararla gerekçeli karar arasında fark oluşmasına neden olabilir.
Çelişkili kararın sonucu ne olur?
Kısa karar ile gerekçeli karar arasındaki çelişki, Yargıtay tarafından bozma sebebi olarak değerlendirilir. Bu durumda, karar mahkemeye geri gönderilir ve çelişkinin giderilmesi talep edilir.
Mahkeme, çelişkili kararı nasıl düzeltir?
Mahkeme, çelişkili kararı HMK uyarınca düzeltebilir. Bunun için gerekçeli karar yeniden düzenlenir ve çelişki giderilir.
