Geçit Hakkı Davası
Bu makalemizde geçit hakkı davası hakkında bilgilendirmelerde bulunacağız. Geçit hakkı, genellikle karşılaşılan bir gayrimenkul uyuşmazlık türüdür ve irtifak haklarına dahildir. Geçit hakkı, diğer irtifak haklarına göre daha basit görülebilir. Fakat bu irtifak hakkı ile ilgili birçok önemli detay bulunmaktadır.
Bu yazıda, geçit irtifakı nedir, şartları nelerdir, geçit hakkı davası nedir gibi soruların detaylı cevaplarına odaklanacağız. Sürecin başarılı bir şekilde tamamlanabilmesi için konuyla ilgili genel bir bilgiye sahip olmak önemlidir. Bu yüzden yazımızı dikkatlice okumanızı öneririz.
Geçit Hakkı Nedir?
Geçit hakkı, bir taşınmazın ana yol ile bağlantısı olmadığında, yolun kullanılamadığı durumlarda malikin komşu taşınmaz üzerinden geçiş hakkı elde etmek için mahkemeye başvurmasıyla uygun bir bedel karşılığında elde edeceği geçiş hakkıdır. Mahkeme, geçit hakkını sağlayabilmek için en kolay ve en uygun yolu belirlemektedir.
Bu tespit sırasında ilk adım keşif yapmaktır ve daha iyi bir tespit için harita mühendisi veya kadastro teknisyenlerinden yardım istenir. Geçit hakkı, ayni nitelikteki bir irtifak hakkıdır.
Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesi ve devamında, irtifak hakkıyla ilgili hukuki düzenlemeleri içermektedir. Ayrıca geçit hakkı davasında, Yargıtay tarafından geliştirilen içtihatlar büyük oranda öne çıkar.
Aşağıda konunun önemli koşullarından ve sürecin nasıl ilerlediğinden bahsedeceğiz. Ancak önemli bir nokta olarak belirtmek gerekir ki, özellikle gayrimenkul davaları son derece teknik ve zorlu dava türlerindendir. Hatalı veya ihmal edilen işlemler bu davaların gereğinden fazla uzamasına neden olabilmektedir. Bu yüzden en iyisi süreç başlamadan önce bir avukata danışmaktır.
Geçit Hakkı Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre, geçit hakkının doğru ve tam olarak sağlanabilmesi için belirli koşulların yerine getirilmesi gereklidir. Eğer aşağıdaki şartlar mevcut ise, talepte bulunan kişinin geçit hakkı talebi kabul edilecektir. Geçit irtifakı kurulabilmesi için istenilen koşullar şunlardır:
Taşınmaz mal sahibinin, genel yola çıkmak için yeterli bir geçidi olmamalıdır. Var olan mevcut geçidin ihtiyacı karşılamaması da söz konusu koşulu sağlar.
Taşınmazların durumu ve diğer maliklerin uğrayacağı muhtemel zarar göz önünde bulundurularak geçidin başka bir komşudan talep edilememesi gerekmektedir.
Mülk sahibi en az zarar görecek şekilde geçit hakkı yönlendirilmelidir.
Denkleştirme bedeli ödenmelidir. Denkleştirme bedelinin miktarını rızaen yapılırsa kendi aralarındaki anlaşma belirler. Rızaen yapılamazsa mahkeme kararı denkleştirme bedelinin miktarını belirleyecektir.
Yukarıdaki unsurların var olması halinde geçit hakkı tesisi gerçekleştirilecektir. Eğer taraflar anlaşamazsa, bu durumda dava açmak gerekecektir.
Geçit Hakkı Davası
Mülk sahibinin ana yola erişememesi durumunda komşu mülklerden geçiş amacıyla yolun kullanılması gerekebilir, daha önce de belirtildiği gibi. Geçit hakkı talep eden mülk sahibi, geçit hakkı tesis edildiğinde belirli bir bedel ödemekle yükümlüdür.
Taşınmaz mal sahibine, genel yola erişim için yeterli imkanı olmadığı durumda, geçit hakkı talep etme hakkı tanınmıştır ve buna karşılık bedel ödemesi gerekmektedir. Bu da bir mülkiyet sınırlama türüdür. Çünkü kanun, malike yenilik doğuran hak vermektedir. Koşullarının mevcut olması halinde yenilik doğuran hakkın sahibi hakkını kullanırsa irtifak hakkı doğar. Sözleşmesel irtifak hakları karşı tarafın rızasına bağlı iken burada kanundan kaynaklanan irtifak hakkı vardır.
Geçit hakkı, irtifak haklarından biri olup, dava yoluyla talep edilebilen bir haktır. Ancak bu irtifak tarafların anlaşması neticesinde de kurulabilir. Taraflar kendi aralarında belirledikleri bir bedel üzerinde anlaşarak geçit irtifakı kurabilir ve bu durumu tapu kaydına şerh verebilirler. Ya da anlaşamazlarsa dava yolu ile irtifak hakkı kurulabilir.
Mahkeme, dava açıldıktan sonra bir bilirkişi atayacaktır. Bilirkişi, mülkün geçit ihtiyacını inceleyecek ve geçişle ilgili detaylı bir rapor hazırlayacaktır. Bu davada bilirkişi heyeti, mahkeme tarafından harita, kadastro, fen ve ziraat mühendisi gibi konusunda uzmanlaşmış kişiler tarafından oluşturulmaktadır.
Eğer mahkeme uygun bulursa, keşif incelemesi sırasında tanıklar dinlenilebilir. Hem davacı hem de davalının en az zarar göreceği şekilde geçit hakkı tesis edilecektir.
Sonrasında mağduriyetler yaşamamak için geçit hakkının sağlanması amacıyla dava açılacaksa, mutlaka uzman bir avukatla birlikte açılmalıdır. Bu konuda hatalar yapılarak süreç gereksiz yere uzayabilir ve aynı zamanda geçit irtifakı kurulamayabilir.
Geçit Hakkı Davası Nasıl Açılır?
Bir kişi, geçit hakkı istiyorsa, ilk olarak komşu malike başvurmalıdır. Eğer komşu malik izin vermezse, geçit hakkı davası açmak zorundadır.
Bu dava, aşağıda belirttiğimiz görevli ve yetkili mahkemede açılmalıdır. Dava dilekçesi titizlikle hazırlanmalıdır. Eğer komşu mülk hisseli bir gayrimenkul ise, tüm malikler davalı olacaktır. Tebligatların takibinin yapılması oldukça önemlidir.
Davanın konusu olan geçit irtifakı talebi ve ihtiyaç durumu değerlendirilir ve diğer komşu taşınmazın en az düzeyde zarar görmesini sağlayacak şekilde geçit hakkı tesis edilir.
Geçit Hakkı Davasının Tarafları
Türk Medeni Kanunu’nun 74. maddesi gereğince, geçit hakkının kurulmasını talep etmek maliklere verilmiş bir haktır. Bu irtifakı talep edebilecek kişiler, ana yola erişimi olmayan ve bu nedenle hak kaybına uğrayan konut veya iş yeri sahipleridir.
Eğer zorunlu geçit istemi talep eden kişi ile istemde bulunduğu mal sahibi arasında anlaşma sağlanamazsa, açılacak dava da davacı zorunlu geçit istemi talep eden kişi olacaktır. Geçit hakkı isteminde bulunulan konut ya da iş yeri sahibi ise davalı taraftır.
Eğer komşu arazi hisseli tapu ise, o zaman hissedarların tamamı davada davacı konumunda olacaktır. Her ne kadar hisseli tapuda taraflar bir kullanım ayrımı yapmış olsalar da, tüm malikler malın tamamı üzerinde kendi payları üzerinde hak sahibidir. Bu yüzden dava açılması halinde tüm malikler davalı olacak.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Uyuşmazlık konusu dikkate alınarak, davalarda hangi mahkemenin görevli olduğu belirlenir. Geçit irtifakı davaları, Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmektedir.
Geçit irtifakı, bir taşınmaza bağlı olarak iddia edilebildiğinden, bu tür davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Geçit Hakkı Dava Dilekçesi
Geçit irtifakı dava dilekçesi her somut durumda farklı biçimde karşımıza çıkabilir. Bu sebeple dilekçenin olaya özel olarak hazırlanması gereklidir.
Geçit hakkı davası dilekçesi hazırlarken, mağduriyet yaşamamak için konusunda uzman bir avukattan yardım almak önemlidir. Bu konuda hataların yapılması durumunda sürecin gereksiz yere uzamasının yanı sıra geçit irtifakının kurulamaması da mümkündür. Aksi durumda geçit irtifakı kurmak isteyen taraf bakımından hak kaybı yaşanabilir.
Geçit Hakkı Davası Dilekçe Örneği
Uygulamada geçit hakkı dava dilekçesi örneği şeklinde hazır taslaktan oluşturulmuş dilekçeler bulunmaktadır. Bu dilekçeler, sürekli değişen güncel mevzuata uzak metinlerdir ve somut olayın özellikleri ile bağdaşmamaktadır. Bu hazır taslak dilekçeler, kişiyi haklı iken haksız duruma düşüren ve önemli usuli hatalar barındıran dilekçelerdir. Bu hatalı dilekçeler nedeniyle durum daha da karmaşık bir hal alabilir. Bu sebeple hukuki yardım almakta fayda vardır. Fakat örnek olması adına geçit hakkı dava dilekçesi örneğine makalemizde yer verdik.
Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği
İSTANBUL NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE
DOSYA NO :
DAVACI :
VEKİLLERİ : Av. Tolga ÇELİK & Av. M. Nur BAŞTÜRK
DAVALI :
KONU : Geçit hakkı tesisi davamızın sunulmasından ibarettir.
AÇIKLAMALAR :
1-Müvekkilim …, … İli, … İlçesi, … Ada, … Parselin malikidir. Ancak maliki olduğu iş bu taşınmazın genel yola çıkmak için yolu bulunmamaktadır. Bu yolun olmaması nedeni ile müvekkil parselde yetiştirdiği ürünleri anayola çıkarmakta ve taşımakta güçlük çekmekte, bu taşıma işlemi için parsele araç götürememektedir. Müvekkilin bu mağduriyetinin giderilmesi için, yola geçebilmek için geçit hakkı tesisi gereken iki taşınmaz olan …ada … parsel ve.. ada .. parsel sayılı taşınmazlar maliklerine karşı tarafımızca … Asliye Hukuk Mahkemesinin …/… Esas sayılı dosyası ile dava açılmış olup iş bu dava derdesttir.
2-Genel yola çıkışı ancak davalıya ait … ada … parsel, diğer dosya davalılarına ait … ada … ve … parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı tesis edilmesi ile mümkün olacaktır. Bu nedenle mahkemenize başvurarak geçit hakkı verilmesi talebinde bulunma mecburiyetinde doğmuştur. Yine müvekkilin geçit hakkının verilmesi ve mağduriyetinin giderilmesi için açmış olduğumuz diğer dava olan … Asliye Hukuk Mahkemesinin …/… Esas no.lu davası ile iş bu dava dosyasının birleştirilmesini talep ediyoruz. Birleştirilmesini talep ettiğimiz dosyada taraf teşkili henüz sağlanmamıştır. Bu durum da dikkate alındığında ve dosya istenerek incelendiğinde iki dava arasındaki ilişki ve usul ekonomisi açısından birleştirme kararı verilme gereği açıkça anlaşılacaktır.
DELİLLER: 1-Tapu ve kadastro kayıtları, 2- Mahallinde yapılacak keşif, 3-Bilirkişi raporu, 4- Daha sonra isim ve adreslerini bildireceğimiz tanıklarımız ve her tür delil.
HUKUKİ SEBEPLER:TMK, HMK ve ilgili mevzuat.
SONUÇ VE TALEP: Yukarıda kısaca açıkladığımız nedenlerle davanın kabulü ile, iş bu dosyanın öncelikle diğer dava dosyası olan … Asliye Hukuk Mahkemesinin …/… Esas sayılı dosya ile birleştirilmesine, müvekkile ait … ada … parsel sayılı taşınmaz lehine davalıya ait … ada … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yola elverişli alan kadarki bölümünde bedel karşılığında daimi geçit irtifakı tesisine ve bu hususun tapu siciline tescil edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yüklenmesine karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederiz. 14.11.2023
Davacı Vekili
Av. Tolga ÇELİK & Av. M. Nur BAŞTÜRK
İmza
Geçit Hakkı Hakkı İle İlgili Sık Sorulan Sorular
Yukarıda konu ile ilgili temel yasal düzenlemeler, yüksek mahkemenin bu süreçte aradığı koşullar ve uygulamadaki işleyiş hakkında bilgilere yer verdik. Ayrıca, bu konuyla ilgili sıkça sorulan bazı soruların olduğunu belirtmek isteriz. Bu konudaki soruları makalemizde cevaplayarak açıklayacağız.
Geçit Hakkı Davası Nedir?
Geçit hakkı davası, ana yollara bağlantısı olmayan taşınmazlar için belirli bir bedel karşılığında geçit ihtiyacını karşılamak amacıyla açılan davadır.
Geçit İrtifakı Davası Kime Karşı Açılır?
Davalı, komşu taşınmazın sahibi ya da sahiplerine karşı dava açılır. Eğer hisseli bir arazi söz konusu ise, o kısmın kullanımının kimde olduğu önemli olmaksızın, tüm hissedarlara karşı dava açılabilir.
Geçit Hakkı Davası Nerede Açılır?
Geçit hakkı davası, geçit hakkı talebinde bulunulan taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
Geçit Hakkı Davasını Kimler Açabilir?
Konut veya işyerinin ana yola bağlantısı olmadığı için hak kaybına uğrayan taşınmaz sahipleri, geçit hakkı davası açabilirler.
Geçit İrtifakı Davasında Bedel Nasıl Belirlenir?
Eğer taraflar arasında yapılan bir anlaşma ile geçit hakkı oluşturulmuşsa, taraflar bedeli kendi aralarında belirler. Eğer dava yoluyla irtifak hakkı kurulacak ise, mahkeme hakimi bedele ilişkin bilirkişi raporuna göre karar verir. Uzman bilirkişi raporu miktarın belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yazımızda geçit hakkının ne olduğunu ve nasıl kurulduğunu anlattık. Ayrıca, bu işleme ilişkin merak edilen önemli hususlara detaylı bir şekilde yer verdik.
Çünkü geçit irtifakı kurulması teknik bir süreçtir, bu süreç oldukça önemli ve detaylı işlemler içerir. Bu sürecin istenilen şekilde tamamlanması için deneyimli gayrimenkul avukatlarıyla çalışmak kesinlikle gereklidir. Hatalı veya ihmali bir şekilde yapılan işlemler sonucunda telafisi zor sonuçlarla karşılaşılabilir.
Şişli Mecidiyeköy’de faaliyet gösteren Çelik & Baştürk Hukuk Ve Danışmanlık Ofisi bünyesindeki gayrimenkul avukatı ile iletişim kurmak istiyorsanız sitemizde yer alan iletişim bilgilerinden avukatlarımıza ulaşabilirsiniz.
