Bu makalemizin konusu Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği olup makalemizi özenle okumanızı tavsiye ederiz. Geçit hakkı, bir taşınmaz sahibinin mülkiyetine ait arazinin genel yola veya kamuya açık bir yola ulaşımını sağlamak amacıyla komşu parseller üzerinden geçme yetkisine sahip olmasıdır. Özellikle yol, su veya elektrik gibi altyapı hizmetlerine erişim sıkıntısı yaşanan taşınmazlarda geçit hakkı kritik bir konudur. Bu hakkın kanunen düzenlenmiş olması, taşınmaz sahiplerinin mağduriyetlerini gidermeyi hedefler. Ancak geçit hakkı dava süreci, usul hukuku ve maddi hukuk boyutlarıyla ele alınması gereken teknik bir konudur.
Aşağıda sunulan bilgiler, Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği hazırlarken dikkat edilmesi gereken temel unsurları ve hukuki çerçeveyi içermektedir. Her somut olayın kendine özgü farklılıkları bulunduğundan, ayrıntılı bir incelemeyle özel bir dilekçe oluşturmak gerekir.
Geçit Hakkı Nedir?
Geçit hakkı, Türk Medeni Kanunu madde 747 uyarınca; yolu bulunmayan, yetersiz ya da dolambaçlı bir yoldan başka bir yolu olmayan taşınmaz malikine tanınan yasal bir hak olarak tanımlanır. Taşınmazın geçit hakkına olan ihtiyacı, o malikin üretim faaliyetleri, yapı ruhsatı alabilme zorunluluğu veya ulaşım hakkının kullanılması gibi çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir.
Bir taşınmazın yol, su veya elektrik gibi altyapı olanaklarına ulaşamaması hukuki sorunlara yol açar. Uygulamada, komşu taşınmazlar üzerinden geçit kurulmasıyla bu sorun giderilir. Ancak bu geçidin hangi güzergahtan geçeceği, davalı taşınmaz sahibinin hakları ile davacı taşınmaz sahibinin ihtiyaçları arasındaki dengenin nasıl sağlanacağı, mahkeme tarafından titizlikle değerlendirilen hususlardır.
Geçit Hakkı Davasının Özellikleri
Geçit hakkı davaları, taşınmaz hukukunun özel bir alanına girer ve genellikle uzun keşif, bilirkişi incelemesi gibi süreçleri içerir. Aşağıdaki hususları bilmek, davanın usul ve esasa yönelik sürecini doğru yönetmek açısından önem taşır.
- Davanın konusu, davalıya ait taşınmaz üzerinde irtifak hakkı (geçit) kurulmasını talep etmektir.
- Geçit hakkı tesisi genellikle bedel ödenerek gerçekleştirilir. Mahkeme, davalı taşınmaz malikinin hakkını korumak amacıyla bu bedelin uygun olup olmadığını bilirkişi raporu yardımıyla tespit eder.
- Davanın harç ve gider avansı gibi yargılama masrafları, davacı tarafından peşin ödenir. Davanın sonucuna göre yargılama giderleri paylaştırılır veya davalılara yükletilir.
- Keşif ve bilirkişi incelemesi, yolun en uygun ve zararı en az olacak biçimde belirlenmesi açısından elzemdir.
Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği hazırlanırken temel hukuki ve usuli konulara dikkat edilmelidir. Dilekçenin içermesi gereken kısımlar şöyledir:
1. Mahkeme Bilgisi: Dava, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır. “……… Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi’ne” şeklinde bir girişle mahkeme bilgisi verilir.
2. Taraf Bilgileri: Davacı ve davalının isim, T.C. kimlik numarası ve adres bilgileri açıkça yazılmalıdır. Varsa avukatın baro sicil numarası, adresi ve UETS (Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi) numarası eklenmelidir.
3. Konu ve Değer: “Konu: Geçit hakkı tesisi talebinden ibarettir.” ifadesi kullanılır. Davanın malvarlığına ilişkin bir talep içermesi sebebiyle dava değeri de belirtilir.
4. Açıklamalar Bölümü: Bu kısımda, geçit hakkı ihtiyacının nedenleri detaylandırılır. Örneğin, “Taşınmazın genel yola ulaşımı yoktur” veya “Komşu parseller üzerinden fiili yol kullanılmakta olup sorunlar yaşanmaktadır” gibi duruma özgü bilgiler eklenir. Dilekçede, taşınmazın konumu, ada, parsel ve pafta bilgileri mutlaka yer alır.
5. Hukuki Deliller: Tapu kayıtları, Kadastro kayıtları, keşif, bilirkişi incelemesi, tanık beyanları ve sair deliller bu bölümde listelenir.
6. Hukuki Sebepler: Türk Medeni Kanunu madde 747, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ilgili maddeleri ve diğer yasal dayanaklar belirtilir.
7. Netice-i Talep (Sonuç ve İstek): Davacı, geçit hakkının kurulmasını, bedelin belirlenmesini ve tapu siciline tescilini talep eder. Dava masraflarının ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesi arz edilir.
Örnek Bir Geçit Hakkı Dava Dilekçesi
Aşağıdaki metin, Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği şeklinde uyarlanmış taslak niteliğinde bir örnektir. Her olayın kendine özgü koşullarına göre düzenleme yapmak gerekir.
“……….. NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE
DAVACI: İsim-Soyisim, T.C. Kimlik No, Adres
VEKİLİ: (Avukatınız varsa bu kısım doldurulur)
DAVALI: İsim-Soyisim, T.C. Kimlik No, Adres
KONU: Geçit hakkı tesisi talebidir.
DAVA DEĞERİ: … TL
AÇIKLAMALAR:
Mülkiyetimde bulunan … ili, … ilçesi, … köyünde kayıtlı … ada, … parsel numaralı taşınmaz, genel yola veya resmi bir ulaşım yoluna doğrudan cepheye sahip değildir. Bu nedenle komşu taşınmazdan geçiş sağlamak zorunluluğum bulunmaktadır. Davalıya ait … numaralı taşınmaz, genel yola bağlantı kurabileceğim en uygun güzergahı oluşturmaktadır. Dolayısıyla, Türk Medeni Kanunu madde 747 uyarınca geçit hakkı kurulmasına ihtiyaç duyuyorum.
… metre uzunluğunda ve … metre genişliğinde bir geçit belirlenerek, mahkemece uygun görülecek bedelin tarafımca ödenmesi koşuluyla tapuda tescil edilmesini arz ediyorum.
HUKUKİ SEBEPLER: Türk Medeni Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve sair mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: Tapu kayıtları, kadastro kayıtları, keşif, bilirkişi raporları, tanık beyanları ve diğer hukuki deliller.
NETİCE-İ TALEP: Yukarıda sunulan gerekçeler doğrultusunda, … ili, … ilçesi, … köyünde kayıtlı taşınmazım lehine, davalıya ait … parsel numaralı taşınmaz üzerinden geçit hakkının kurulmasını ve bu hakkın tapuda tescilini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini talep ederim. Saygılarımla.(…/…/…)”
Bu metin yalnızca bilgilendirme amacı taşır. Her somut dava için, hukuki destek alınmalı ve dilekçe bu doğrultuda düzenlenmelidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Usul Hukuku Kuralları: Dava açarken usule uygun hareket etmek, en az haklılık kadar önemlidir. Yanlış bir mahkemede dava açmak, yanlış veya eksik harç ödemek, dava dilekçesinde zorunlu unsurları eksik bırakmak hak kayıplarına neden olabilir.
Zaman Aşımı ve Hak Düşürücü Süreler: Geçit hakkı, niteliği itibariyle sürekli bir ihtiyaç olduğundan çoğunlukla zamanaşımı söz konusu olmasa da bazı durumlarda hak düşürücü sürelere dikkat etmek gerekir. Özellikle komşu parselle ilgili anlaşmazlıklarda süreci avukat aracılığıyla takip etmek önemlidir.
Bedel Ödeme: Geçit hakkı tesis edilirken, davalıya uygun bir bedelin ödenmesi esastır. Bu bedelin tespiti bilirkişi raporuna dayanır. Çevresel koşullar, arazi yapısı, zarar ihtimali gibi etkenler değerlendirilir.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri: Yargılamaya geçmeden önce, arabuluculuk veya uzlaşma gibi yöntemlerle komşu taşınmaz malikleriyle anlaşmak hem maddi hem manevi yükü azaltabilir. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu gereği bazı durumlarda dava açmadan önce arabuluculuk şartı aranır.
Sonuç
Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği, farklı ihtiyaç ve durumlara göre uyarlanması gereken temel bir taslaktır. Taşınmazın konumu, geçit yolunun güzergahı, bedelin nasıl belirleneceği, fiili yolun varlığı, kadastro kayıtları gibi unsurların hepsi dikkatle incelenmelidir. Yanlış hazırlanmış bir dilekçe veya eksik delillerle açılan dava, gereksiz masraflara ve zaman kaybına yol açabilir. Bu nedenle, hukuki destek almak ve davayı titizlikle takip etmek son derece önemlidir. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi olarak “Geçit Hakkı Dava Dilekçesi Örneği” konusunda destek sunuyoruz. Av. Tolga ÇELİK ve Av. M. Nur BAŞTÜRK olarak müvekkillerimizin her aşamada yanındayız.
Sık Sorulan Sorular
Geçit hakkı için mutlaka mahkemeye başvurmak zorunda mıyım?
Eğer komşu taşınmaz malikiyle rızaya dayalı bir anlaşma yapabilirseniz, doğrudan sözleşme yaparak ve tapuya şerh vererek de geçit hakkı oluşturabilirsiniz. Ancak anlaşma sağlanamadığı durumlarda önce arabulucuya sonra mahkemeye başvurmak zorunlu hale gelir.
Geçit hakkı kurulurken ne kadar bedel ödenir?
Ödenecek bedel, arazi özellikleri, taşınmazın piyasa değeri ve olası zararın büyüklüğüne göre bilirkişi tarafından tespit edilir. Mahkeme, raporu dikkate alarak uygun bir bedel belirler.
Dilekçeyi nasıl hazırlamalıyım?
Dilekçenizde mutlaka mahkeme adı, taraf bilgileri, konu, dava değeri, hukuki gerekçeler, deliller ve sonuç-talep bölümü yer almalıdır. Herhangi bir eksiklik, usulden red gibi sorunlara yol açabilir.
Geçit hakkı kazanıldığında tapuda nasıl gösterilir?
Mahkemenin kararı kesinleştiğinde, irtifak hakkı tapuda tescil edilir. Tescil sayesinde geçit hakkı resmi olarak geçerlilik kazanır ve taşınmazın el değiştirmesi halinde de korunmuş olur.
