Babalık Davası

Evlilik Dışı Çocuğun Baba ile Hukuki Bağının Kurulması

Evlilik dışı doğan bir çocuğun baba ile hukuki bağının kurulması, Türk Medeni Kanunu’nda açıkça düzenlenmiş bir konudur. Bu konuda en önemli düzenleme, TMK’nın 282. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, çocuk ile baba arasındaki soy bağı üç farklı şekilde kurulabilir: ana ile evlilik, tanıma işlemi veya babalık davası ile. Her yöntemin hukuki temeli ve uygulanış şekli farklıdır. Bu yazıda, söz konusu hukuki yollar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Sonradan Evlenme (Ana ile Evlilik)

Evlilik dışında doğmuş bir çocuğun babası ile hukuki bağ kurmasının en doğal yollarından biri, çocuğun anne ve babasının sonradan evlenmesidir. Türk Medeni Kanunu’nun 292. maddesine göre, anne ve babanın birbirleriyle evlenmesi durumunda, çocuk kendiliğinden evlilik içinde doğmuş sayılır. Bu durumda, çocuğun baba ile soy bağı herhangi bir işlem yapılmasına gerek kalmaksızın kurulur.

Anne ve babanın evlenmesiyle çocuğun hukuki statüsü değişir. Çocuk, evlilik içinde doğan bir çocuk gibi kabul edilir ve babanın soyadını alır. Bu durum sadece hukuki bağ kurulmasıyla sınırlı değildir; aynı zamanda çocuğun babadan yasal miras hakkı da doğar. Baba ile çocuk arasında kurulmuş olan bu soy bağı, çocuğun gelecekte babanın malvarlığı üzerindeki haklarını da güvence altına alır.

Anne ile babanın evlenmesi durumunda çocuk, doğrudan babanın nüfusuna kaydedilir. Herhangi bir davaya, tanıma işlemine veya başka bir hukuki prosedüre ihtiyaç duyulmaz. Bu durum, özellikle taraflar arasında anlaşmazlık olmadığı ve her iki tarafın da çocuğun soy bağını kabul ettiği durumlarda hızlı ve kolay bir çözüm sunar.

Tanıma İşlemi ile Soy Bağı Kurulması

Evlilik dışı doğan bir çocuğun baba ile hukuki bağ kurmasının bir diğer yolu, tanıma işlemidir. Tanıma, babanın kendi iradesiyle çocuğun babası olduğunu resmi olarak beyan etmesi anlamına gelir. Bu beyan, yalnızca babanın tek taraflı iradesine dayanır ve annenin ya da çocuğun onayına ihtiyaç duyulmaz. Tanıma işlemi farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Bunlar arasında nüfus memuruna yazılı başvuru, mahkemeye başvuru, resmi bir senet düzenlenmesi ya da vasiyetname hazırlanması gibi yöntemler yer alır.

Tanıma işleminin gerçekleşmesi için çocuğun başka bir erkekle soy bağının kurulmamış olması gerekir. Eğer çocuk, başka bir erkekle hukuki soy bağına sahipse, öncelikle bu bağın ortadan kaldırılması gerekir. Tanıma işlemi tamamlandığında çocuk, doğrudan babanın nüfusuna kaydedilir ve soyadı babanın soyadı olarak değiştirilir. Ayrıca çocuk, babanın yasal mirasçısı haline gelir.

Tanıma işlemi, taraflar arasında herhangi bir ihtilaf olmadığı durumlarda hızlı bir çözüm sağlar. Ancak babanın tanımayı reddetmesi ya da soy bağını kabul etmemesi durumunda, anne veya çocuk tarafından babalık davası açılması gerekebilir.

Babalık Davası ile Soy Bağı Kurulması

Babalık davası, evlilik dışı doğan bir çocuğun baba ile soy bağını kurmak için başvurulan yargısal bir yöntemdir. Baba, çocuğu kendi rızasıyla tanımayı kabul etmediğinde ya da çocuğun soy bağının kurulmasına karşı çıktığında bu dava açılır. Babalık davası, çocuğun annesi, çocuğun kendisi (reşit olduktan sonra) veya çocuğun yasal temsilcisi tarafından açılabilir.

Babalık davasında en güçlü delil, DNA testidir. Mahkeme, çocuğun babası olduğu iddia edilen kişiden DNA örneği alınmasına karar verebilir. DNA testi sonuçları, davanın sonucunu büyük ölçüde belirler. Test sonuçlarının babalık iddiasını doğrulaması durumunda mahkeme, baba ile çocuk arasında soy bağının kurulmasına karar verir.

Bu dava, hak düşürücü sürelerle sınırlıdır. Anne, çocuğun doğumundan itibaren bir yıl içinde babalık davası açmalıdır. Davanın sonuçlanmasıyla birlikte baba ile çocuk arasında soy bağı kurulur ve bu ilişki çocuğun nüfus kaydına işlenir.

Babalık davasının sonuçları yalnızca soy bağı kurulmasıyla sınırlı değildir. Çocuk, babanın soyadını alır, babanın yasal mirasçısı olur ve babaya karşı nafaka talep etme hakkı kazanır. Aynı zamanda baba da çocuk üzerinde velayet hakkı talep edebilir.

Babalık Davası Nedir?

Babalık davası, evlilik dışında doğan bir çocuğun baba ile hukuki soy bağını kurmak amacıyla açılan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuk ile baba arasındaki soy bağı, babanın çocuğu tanıması ya da babalık davası sonucunda mahkeme kararı ile kurulur. Bu dava, genellikle baba ile çocuk arasında soy bağı kurulmasını istemeyen ya da bunu reddeden babalara karşı açılmaktadır.

Babalık davası açılması sonucunda çocuk ve baba arasındaki ilişki yasal bir zemine oturur. Bu bağ sayesinde çocuk, babanın soyadını alabilir, babadan nafaka talep edebilir ve yasal mirasçısı haline gelir. Aynı şekilde baba da çocuk üzerinde velayet ve kişisel ilişki kurma gibi haklara sahip olabilir. Bu nedenle babalık davası, hem çocuk hem de baba açısından önemli hukuki sonuçlar doğuran bir süreçtir.

Evlilik Dışı Çocuğun Baba ile Hukuki Bağının Kurulmasının Sonuçları

Evlilik dışı doğan bir çocuğun baba ile soy bağının kurulması, çocuğun hukuki statüsünü değiştiren önemli bir olaydır. Baba ile çocuk arasında soy bağının kurulmasıyla birlikte çocuk, babanın soyadını taşıma hakkına sahip olur. Ayrıca çocuk, babanın yasal mirasçısı haline gelir ve babadan nafaka talebinde bulunabilir.

Soy bağının kurulması, aynı zamanda babanın çocuk üzerindeki haklarını da etkiler. Baba, çocuğun velayeti üzerinde hak talep edebilir ve çocuğun bakımına ilişkin sorumluluklarını yerine getirmek zorundadır. Bu durum, hem çocuk hem de baba için önemli hukuki sonuçlar doğurur.

Babalık Davası Açmanın Şartları Nelerdir?

Babalık davasının açılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmiş olması gerekir. Bu şartlar hem doktrin hem de yargı kararlarıyla açıklanmıştır. Şartların yerine getirilmediği durumlarda, mahkeme davayı esastan reddeder. İşte babalık davası açmanın temel şartları:

1. Çocuğun Annesinin Belli Olması

Babalık davası açılabilmesi için öncelikle çocuğun annesinin kim olduğunun kesin bir şekilde belirlenmiş olması gerekir. Çocuğun annesinin belli olmadığı durumlarda, babalık davası açılamaz. Bu durumda ilk adım, çocuğun annesinin tespit edilmesidir. Çocuğun annesi mahkeme kararıyla belirlendikten sonra nüfus kütüğüne işlenir ve bu aşamadan sonra babalık davası açılması mümkün hale gelir.

2. Çocuğun Başka Bir Erkekle Soy Bağının Bulunmaması

Babalık davası, ancak çocuğun başka bir erkekle soy bağının bulunmaması durumunda açılabilir. Eğer çocuk başka bir erkeğin nüfus kaydına babasının çocuğu olarak kayıtlıysa, bu durumda önce “nesebin reddi davası” açılması gereklidir. Nesebin reddi davası başarılı bir şekilde sonuçlanır ve çocuğun önceki soy bağı ortadan kaldırılırsa, babalık davası açılması mümkün hale gelir.

3. Davanın İlgili Mercilere İhbar Edilmesi

Babalık davası, sadece taraflar arasında görülen bir dava değildir. Kamu düzenini ilgilendiren bir dava olduğu için, bu durumun ilgili mercilere ihbar edilmesi gerekmektedir. Dava açıldığında, mahkeme şu mercilere ihbarda bulunur:

• Cumhuriyet Savcılığı
• Hazine
• Kayyım
• Anne 

İlgili mercilere ihbarda bulunulması, davanın kamu düzeni açısından denetim altında yürütülmesini sağlar. İhbar işleminin eksik yapılması durumunda, Yargıtay bu eksikliği bozma gerekçesi olarak kabul etmektedir. Örneğin, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2021/5941 E. ve 2021/8069 K. sayılı kararında, davanın ihbar edilmemesi kararın bozulması gerekçesi olarak belirtilmiştir.

Babalık Davasında Delillerin Önemi

Babalık davasında en önemli delil, bilimsel yöntemlerle elde edilen kanıtlardır. Özellikle DNA testi, babalık davasında kesin sonuçlar veren bir delil olarak kabul edilmektedir. Mahkeme, talep üzerine ya da re’sen DNA testi yapılmasına karar verebilir. Bu test, çocuğun biyolojik olarak davalı ile akrabalık ilişkisini doğrularsa mahkeme soy bağının kurulmasına karar verir.

DNA testinin yanı sıra, tarafların geçmişteki ilişkileri, tanık ifadeleri ve diğer belgeler de mahkemede delil olarak sunulabilir. Ancak en güçlü ve genellikle davanın sonucunu belirleyen delil, bilimsel nitelikli DNA testidir.

Babalık Davasında Süreler ve Hak Düşürücü Süreler

Babalık davasında dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan biri de dava açma süreleridir. Türk Medeni Kanunu’na göre, babalık davası çocuğun doğumundan itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Bu süre, annenin  babalık davası açma hakkını kullanması için tanınan bir haktır. Ancak anne ya da çocuğun dava açmasını engelleyen haklı sebepler bulunuyorsa, bu süre hak düşürücü süre olarak kabul edilmez ve mahkeme tarafından uzatılabilir. Önemle belirtmek isteriz ki Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarından sonra, çocuk tarafından veya çocuk adına açılan babalık davalarında artık herhangi bir hak düşürücü süre söz konusu değildir.

Hak düşürücü sürenin geçirilmesi durumunda, dava açma hakkı ortadan kalkar. Bu nedenle, babalık davası açmak isteyen kişilerin hukuki süreci titizlikle takip etmeleri ve dava açma süresini kaçırmamaları gerekmektedir.

Kimler Babalık Davası Açabilir?

Babalık davası, evlilik dışı doğan çocuğun baba ile soy bağını kurmak amacıyla açılan bir dava olup, bu davayı yalnızca belirli kişiler açabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 301. maddesinin 1. fıkrasına göre, babalık davasını yalnızca çocuk ve çocuğun annesi açabilir. Kanun bu konuda oldukça açık ve sınırlayıcıdır. Anne ile çocuk dışındaki kişiler, bu davayı açma hakkına sahip değildir.

Anne ve Çocuğun Ayrı Ayrı Dava Açma Hakkı

Türk Medeni Kanunu, çocuğun annesi ile çocuğun dava açma haklarını birbirine bağlı kılmamıştır. Yani anne ile çocuk, davayı birlikte açabilecekleri gibi birbirlerinden bağımsız şekilde de babalık davası açabilirler. Ancak her iki tarafın da davayı açabilmesi için belirli koşulların sağlanması gerekir.

Çocuğun Dava Açma Şartları

• Çocuğun reşit (18 yaşını doldurmuş) olması gerekir.
• Çocuğun ayırt etme gücüne sahip olması şarttır.
• Çocuk reşit değilse ve babalık davası açması gerekiyorsa, bu dava çocuğun adına mahkeme tarafından atanacak bir kayyım tarafından açılabilir.

Anne ve çocuk arasında menfaat çatışması bulunması ihtimali nedeniyle, anne çocuğun reşit olmadığı durumlarda onun adına babalık davası açamaz. Ancak çocuk reşit olduktan sonra dava açma hakkını bizzat kullanabilir.

Annenin Dava Açma Şartları

• Annenin dava açma hakkını kullanabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olması gerekmektedir.
• Anne dava açarken özel bir hukuki engeli bulunmadığı sürece bu hakkı serbestçe kullanabilir.

Yargıtay kararlarına göre, anne ile çocuk arasında menfaat çatışması olabileceği durumlarda, bu iki tarafın davada aynı avukat tarafından temsil edilmesi mümkün değildir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2004/1318 Esas ve 2004/2253 Karar numaralı 26.02.2004 tarihli kararında bu hususu açıkça ifade etmiştir.

Babalık Davası Açılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Babalık davasını anne ya da çocuk adına açacak avukatın, bu tür davalarda özel vekaletname ile yetkilendirilmiş olması gerekmektedir. Çünkü babalık davası, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar kapsamına girer. Bu nedenle genel vekaletname ile açılan bir babalık davası usulden reddedilir.

Avukata verilen vekaletnamede şu yetkilerin açıkça belirtilmesi şarttır:

• Avukatın, davacı adına babalık davası açma yetkisi bulunduğu,
• Avukatın bu davada davacıyı temsil edebileceği.

Özel vekaletname ile dava açılmadığı durumlarda mahkeme davayı usulden reddedeceği için bu husus dikkatle kontrol edilmelidir.

Babalık Davası Kime Karşı Açılır?

Babalık davası, baba olduğu iddia edilen kişiye karşı açılır. Çocuğun biyolojik babası olduğu iddia edilen kişi ölmüşse dava bu kişinin mirasçılarına karşı devam ettirilir. Bu durum, Türk Medeni Kanunu’nun 301. maddesinin 2. fıkrasında şu şekilde ifade edilmiştir:

“Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.”

Babalık Davasının Mirasçılara Karşı Açılması Durumu

Baba olduğu iddia edilen kişinin ölmesi durumunda babalık davası, ölen kişinin yasal ve atanmış tüm mirasçılarına karşı açılır. Örneğin:

• Baba ölmeden önce belirli bir kişiyi mirasçı olarak atamışsa, bu atanmış mirasçılar davada taraf gösterilmelidir.
• Yasal mirasçılar, örneğin babanın çocukları ya da kardeşleri, davada taraf olarak yer alır.

Ancak vasiyet alacaklıları davada taraf olarak gösterilemez. Çünkü vasiyet alacaklıları, mirasçı olmayıp yalnızca belirli bir mal ya da hak üzerinde hak sahibidir.

Baba Ölmeden Önce Davanın Açılması ve Ölüm Durumu

Baba olduğu iddia edilen kişiye dava açılmışken, dava devam ederken baba hayatını kaybederse, dava süreci mirasçılara karşı devam eder. Babanın mirasçısının bulunmaması halinde ve mirasın devlet tarafından devralınması durumunda davalı taraf devlet olarak gösterilir.

Babanın Fiil Ehliyeti Olmaması Durumu

Baba olduğu iddia edilen kişi fiil ehliyetine sahip değilse, dava bu kişinin yasal temsilcisine karşı açılabilir. Fiil ehliyeti olmayan babanın hukuki sorumluluğu devam eder ve yasal temsilcisi, davada babayı temsil etmek zorundadır.

Mirasçıların fiil ehliyeti bulunmaması halinde de aynı durum geçerlidir. Ehliyetsiz mirasçılar davalı olarak gösterilir ve bu mirasçıları yasal temsilcileri temsil eder.

Babalık Davası Açma Süresi

Türk hukukunda babalık davası açma süresi, anne açısından belirli bir zaman dilimiyle sınırlanmışken, çocuk açısından süre sınırlaması bulunmamaktadır. Bu durum, çocuğun haklarını koruma amacıyla düzenlenmiştir. Aşağıda anne ve çocuğun dava açma süresine ilişkin detaylar ele alınmıştır.

Babalık Davasında Süreler Nasıl Belirlenir?

Babalık davalarının açılmasında süre sınırları, Türk Medeni Kanunu’nun 303. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre:

“Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.

Çocuk ile başka bir erkek arasında soy bağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.

Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.”

Annenin Dava Açma Süresi 

Anne, babalık davası açma hakkını çocuğun doğumundan itibaren bir yıl içinde kullanmalıdır. Ancak bu süre bazı durumlarda farklılık gösterebilir.

Soy Bağı İlişkisi Durumu: Eğer çocuk ile başka bir erkek arasında soy bağı ilişkisi bulunuyorsa, annenin dava açma süresi bu soy bağı ilişkisinin ortadan kalktığı tarihten itibaren başlar. Bu durumda öncelikle “Soy Bağının Reddi Davası” açılması ve mevcut soy bağı ilişkisinin sonlandırılması gerekmektedir.

Haklı Nedenler ve Süre Uzatımı: Babalık davası açma süresi olan bir yıllık süre içinde dava açılması mümkün değilse, annenin haklı bir neden ileri sürmesi gerekir. Haklı nedenler arasında şunlar sayılabilir:

• Anne sağlık sorunları nedeniyle dava açamamışsa,
• Doğal afetler veya benzeri olağanüstü durumlar yaşanmışsa,
• Ayırt etme gücünü kaybetmişse.

Bu durumlarda, haklı nedenin ortadan kalkmasından itibaren bir ay içinde babalık davası açılabilir.

Doğmamış Çocuk İçin Dava: Türk Medeni Kanunu, annenin doğmamış çocuk için babalık davası açabilmesini de mümkün kılmaktadır. Anne, doğumdan önce dava açarak çocuğun doğumla birlikte baba ile soy bağı kurmasını talep edebilir.

Çocuğun Dava Açma Süresi 

Çocuğun babalık davası açma süresi bakımından bir zaman sınırlaması bulunmamaktadır. Çocuk, doğumundan itibaren istediği herhangi bir tarihte babalık davası açabilir.

Süre Sınırlamasının Olmaması: Türk Medeni Kanunu, çocuğun soy bağı hakkını koruma amacıyla babalık davasını herhangi bir zaman kısıtlamasına tabi tutmamıştır. Çocuğun dava açma hakkı, her durumda mahkemelerce korunmaktadır.

Mevcut Soy Bağı İlişkisi: Çocuğun dava açabilmesi için önemli bir şart, mevcut durumda başka bir erkek ile soy bağı ilişkisinin bulunmamasıdır. Soy bağı ilişkisinin mevcut olduğu hallerde önce soy bağının reddi davası açılmalıdır.

Babalık Davasında Deliller ve İspat 

Babalık davasında, davacının iddialarını kanıtlaması gerekir. İspat yükü, davayı açan anne veya çocuğun üzerindedir. Aşağıda, babalık davasında kullanılabilecek deliller detaylandırılmıştır.

Babalık Davasında İspat Yükü Kime Aittir? 

Babalık davasında çocuğun babası olduğu iddia edilen kişiye karşı dava açıldığında, davacı tarafın iddialarını ispat etmesi zorunludur. İddia edilen babalık durumu şu yöntemlerle kanıtlanabilir:

Tıbbi Testler ve Bilimsel Kanıtlar: Kan testi, DNA analizi ve Adli tıp raporları. Tıbbi yöntemler, babalık davasında en güçlü delil niteliğini taşır ve mahkemeler bu delilleri esas alır.

Hukuki Karine Babalık Karinesi: Türk Medeni Kanunu’na göre, anne ile davalı arasında cinsel birliktelik olduğunun kanıtlanması halinde babalık karinesi devreye girer. Bu durumda, çocuğun babası olduğu iddia edilen kişinin aksini ispatlaması gerekecektir. Babalık karinesi, bir çocuğun biyolojik babasının kim olduğuna ilişkin davalarda sıklıkla kullanılan önemli bir hukuk ilkesidir. Türk Medeni Kanunu’nun 302. maddesi, babalık karinesi çerçevesinde davacı ve davalı tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenler.

Hukuka Uygun Her Türlü Delil: Anne ile davalı arasında cinsel birliktelik yaşandığını gösteren deliller, hukuka uygun olmak kaydıyla mahkemeye sunulabilir. Bu deliller arasında:

• Tanık ifadeleri,
• Sosyal medya paylaşımları,
• Mesajlaşma kayıtları,
• Fotoğraf veya videolar bulunabilir.

Babalık Karinesinin Uygulanması: Babalık davasında, anne ile baba olduğu iddia edilen kişi arasında bir birliktelik yaşandığının kanıtlanması durumunda mahkeme, babalık karinesini uygular. Karine, çocuğun baba ile soy bağının mevcut olduğunu varsayar. Bu durumda, davalı tarafın aksini ispat etmesi gerekir.