Araç Değer Kaybı Davası Kime Karşı Açılır?
Bu makalemizde araç değer kaybı davası kime karşı açılır sorusunu cevaplandırmaya çalışacağız. Trafik kazalarından sonra ortaya çıkan araç değer kaybı, kazaya karışan aracın ikinci el piyasa değerinde oluşan düşüşü ifade eder. Bu kayıptan dolayı açılan tazminat davaları, birden fazla kişi veya kuruma karşı yöneltilebilir. İşte araç değer kaybı tazminat davası açılabilecek kişiler ve bu sorumluluk türlerine dair detaylar:Araç İşleteni
1.Araç İşleteni
Karayolları Trafik Kanunu (KTK) Madde 3’te tanımlanan, aracın ekonomik ve hukuki sahipliğini elinde bulunduran kişidir. Bu kişi, aracın işletilmesinden kaynaklanan tüm risklerden sorumlu tutulabilir. KTK Madde 85/1’e göre, işletenin sorumluluğu tehlike sorumluluğu olarak adlandırılır. Bu tür sorumluluk, işletenin kazadaki kusuru olup olmamasına bakılmaksızın, tehlikeli bir faaliyette bulunuyor olması sebebiyle doğar. İşleten, aracın kazaya karışması sonucunda ortaya çıkan değer kaybından sorumlu tutulabilir.
2.Araç Sürücüsü (Şoför)
Araç kazasına sebep olan sürücünün sorumluluğu, haksız fiil sorumluluğu kapsamında değerlendirilir. Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 49’a göre, kusurlu davranışlarıyla bir başkasına zarar veren kişi, bu zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Eğer sürücü, kazaya sebebiyet veren kusurlu davranışlarıyla aracın değer kaybına yol açtıysa, bu kaybın tazmini için aleyhine dava açılabilir.
3.Zorunlu Trafik Sigortası
Zorunlu trafik sigortası, işletenin hukuki sorumluluğunu güvence altına alan bir sigorta türüdür. Sigorta şirketi, kazaya karışan aracın değer kaybını karşılamakla yükümlüdür, ancak bu sorumluluk sözleşmeye dayalı sorumluluk çerçevesinde değerlendirilir. Yani, sigorta şirketi, işletenin sorumluluğunu üstlendiği için bu kapsamda dava edilebilir. Bu tür davalarda, sigorta poliçesinin limitleri dâhilinde değer kaybı tazmini talep edilebilir.
4.İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası
İhtiyari mali sorumluluk sigortası, zorunlu trafik sigortasının kapsamadığı ya da aştığı durumlarda devreye girer. Araç işleteni veya sürücüsü, kazanın meydana gelmesinde kusurluysa, bu sigorta türü kapsamında da dava açılabilir. Yine, burada da sorumluluk sözleşmeye dayalı olup, sigorta sözleşmesinde belirtilen limitler dâhilinde tazminat talep edilebilir.
5.Kazada Kusurlu Olan Diğer Kişiler
Trafik kazasına sebep olan diğer kişiler de haksız fiil sorumluluğu çerçevesinde değer kaybından sorumlu tutulabilir.
6.Aracın Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibi
Karayolları Trafik Kanunu madde 85, motorlu araç sahiplerinin hukuki sorumluluklarını düzenleyen önemli bir hüküm olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu madde, bir motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi durumunda, meydana gelebilecek zararlardan kimlerin sorumlu olduğunu açıkça belirtmektedir. Bu bağlamda, trafik kazaları sonrası ortaya çıkan araç değer kaybı tazminatı talepleri, sadece aracın işletenine değil, aynı zamanda aracın bağlı olduğu teşebbüs sahibine karşı da yöneltilebilmektedir.
Karayolları Trafik Kanunu madde 85/1 şu şekilde düzenlenmiştir:
“Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”
Bu hüküm, kazaya karışan aracın, bir teşebbüs adına işletilmesi halinde, meydana gelen zararlardan hem aracın işleteni hem de teşebbüs sahibinin sorumlu tutulacağını öngörmektedir. Müştereken ve müteselsilen sorumluluk, zararın tamamından her iki tarafın birlikte sorumlu olacağı anlamına gelir. Yani, zarar gören kişi, hem aracın işleteninden hem de teşebbüs sahibinden zararın karşılanmasını talep edebilir.
Karayolları Trafik Kanunu madde 85 gereğince, motorlu araç bir teşebbüs adına işletiliyorsa, sadece aracın işleteni değil, aynı zamanda teşebbüs sahibi de sorumlu olacaktır. Örneğin, bir şirketin lojistik amacıyla kullandığı ticari bir aracın karıştığı bir trafik kazasında, aracın işleteni (şoför ya da aracı kullanan kişi) ile birlikte, aracın sahibi olan şirket de sorumlu tutulacaktır. Bu durumda, araç değer kaybı talebi yalnızca aracı kullanan kişiye değil, aynı zamanda aracın bağlı olduğu teşebbüse (şirkete) karşı da yöneltilebilir.
Örneğin bir ticari taşıma şirketine ait bir kamyonetin, bir otomobile çarpması sonucu, otomobilde maddi hasar meydana gelmiş olsun. Bu kazada otomobilin piyasa değeri onarım sonrasında düşmüş, yani bir değer kaybı yaşanmıştır. Kazaya sebep olan kamyonetin işleteni kazada asli kusurlu bulunmuşsa, otomobil sahibinin araç değer kaybı talebini sadece şoföre değil, kamyonetin bağlı olduğu taşıma şirketine karşı da yöneltme hakkı vardır.
Karayolları Trafik Kanunu madde 85 kapsamında şirketin müştereken ve müteselsilen sorumlu olması, zarar gören kişinin şirketten tazminat talep edebileceği anlamına gelir. Bu durumda otomobil sahibi, doğrudan şirketin malvarlığına başvurarak zararını talep edebilir.
Trafik Kazalarında Sorumluluk Türleri Nelerdir?
Araç değer kaybı tazminat davalarında sorumluluk, üç ana başlık altında incelenir: haksız fiil sorumluluğu, tehlike sorumluluğu ve sözleşmeye dayalı sorumluluk. Her biri, davanın hangi kimlere karşı açılabileceğini ve hangi hukuki dayanaklara başvurulacağını belirler. Bu sorumluluk türlerini daha detaylı inceleyelim:
1.Haksız Fiil Sorumluluğu Nedir?
Haksız fiil sorumluluğu, bir kişinin hukuka aykırı eylemi nedeniyle başkasına zarar vermesi durumunda ortaya çıkan sorumluluktur. Bu sorumluluk türü, Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 49 ile düzenlenmiştir. Kanuna göre, bir kişi kusurlu bir şekilde başkasına zarar verirse, bu zararı tazmin etmek zorundadır.
Trafik kazalarında, sürücü eğer kazanın meydana gelmesine kusurlu davranışları ile sebep olduysa, haksız fiil sorumluluğu devreye girer. Örneğin, dikkatsiz araç kullanma, hız sınırlarını aşma veya trafik kurallarına uymama gibi eylemler sonucunda meydana gelen kazalar bu kapsamdadır. Kazada kusurlu bulunan sürücü, aracın değer kaybını tazmin etmekle yükümlüdür.
2.Tehlike Sorumluluğu Nedir?
Tehlike sorumluluğu, bir faaliyetin doğası gereği tehlike arz etmesi durumunda, kusura bakılmaksızın, bu faaliyeti yürüten kişinin sorumlu tutulduğu bir sorumluluk türüdür. Trafik kazalarında, araç işleteni, aracın işletilmesi sonucu ortaya çıkan riskler nedeniyle sorumlu tutulur. Bu sorumluluk, Karayolları Trafik Kanunu (KTK) Madde 85/1 ile düzenlenmiştir.
Tehlike sorumluluğu, işletenin kusurlu olup olmamasına bakılmaksızın ortaya çıkar. Aracın trafikte bulunması ve bu sırada bir kazaya karışması yeterlidir. İşleten, aracın işletilmesinden doğan tüm risklerden dolayı kazada meydana gelen araç değer kaybından sorumludur.
Örnek: İşleten, aracı kiraya verdiğinde ve araç başka bir kişi tarafından kullanıldığında bile, aracın trafikte bulunması ve kazaya karışması halinde işletenin sorumluluğu doğar. Bu durumda, işletenin kusuru olmasa bile tehlike sorumluluğu gereği tazminat ödemesi gerekebilir.
3.Sözleşmeye Dayalı Sorumluluk Nedir?
Sözleşmeye dayalı sorumluluk, taraflar arasında yapılan bir sözleşme kapsamında ortaya çıkan sorumluluktur. Trafik kazalarında, zorunlu trafik sigortası ve ihtiyari mali sorumluluk sigortası, sigorta şirketleri ile yapılan sözleşmelere dayanır. Sigorta şirketleri, işletenin hukuki sorumluluğunu üstlenerek belirli şartlar altında tazminat ödeme yükümlülüğü taşırlar.
Bu sorumluluk türü, sigorta poliçesi kapsamında belirlenir ve sadece poliçede belirtilen riskler ve limitler dâhilinde geçerlidir. Örneğin, zorunlu trafik sigortası, kazada kusurlu bulunan işletenin sorumluluğunu kapsar ve araç değer kaybı da bu kapsamda talep edilebilir. Ancak ihtiyari mali sorumluluk sigortası, zorunlu sigortanın dışında kalan durumlarda ek bir koruma sağlar.
Araç Değer Kaybı Davası Kime Karşı Açılır? Sonuç
Bu makalemizde sizlere araç değer kaybı davası kime karşı açılır sorusunu cevaplandırmaya çalıştık. Araç değer kaybı tazminat davaları, işleten, sürücü, zorunlu trafik sigortası, ihtiyari mali sorumluluk sigortası ve kazada kusurlu diğer kişilere karşı açılabilir. Davalarda sorumluluğun türüne göre farklı hukuki dayanaklar ve talepler söz konusu olabilir. Bu tür bir dava sürecine başvururken, doğru taraflara dava açmak ve sorumluluk türlerini bilmek büyük önem taşır. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, değer kaybı konusunda uzmanlaşmış ekibiyle, bu alanda etkili ve sonuç odaklı hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Trafik kazaları sonrası oluşan değer kayıplarının tazmini, hukuki açıdan karmaşık ve zaman alıcı bir süreç olabilir. Bu noktada, Çelik & Baştürk, müvekkillerinin haklarını koruyarak hızlı ve adil sonuçlar elde etmeyi hedeflemektedir. Av. Tolga Çelik ve Av. Nur Baştürk‘e değer kaybı hesaplaması hakkında detaylı bilgi almak veya sorularınızı yönlendirmek için “Avukata Soru Sor” kısmı veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
