Bu makalemizde “Aile Mahkemesi Nedir?” konusu hakkında kapsamlı bilgiler sunacak ve konuyu hukuki çerçevede detaylı şekilde ele alacağız. Aile mahkemesi, Türk hukuk sisteminde aile hukukuna ilişkin davaların çözüme kavuşturulduğu özel mahkemelerdir. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun kapsamında kurulan aile mahkemeleri, özellikle aile içi ilişkilerden kaynaklanan hukuki sorunların hızlı ve etkin bir şekilde çözülmesini amaçlar. Bu makalede, aile mahkemelerinin kuruluşu, görev alanları, yetkileri, davaların açılması ve görülme süreci gibi detaylar ele alınacaktır.
Aile Mahkemeleri Nasıl Kurulur?
Aile mahkemelerinin kurulması süreci 4787 sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca belirlenmiştir. Bu maddede yer alan hükümlere göre, aile mahkemeleri Adalet Bakanlığı tarafından, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) olumlu görüşü alındıktan sonra gerekli görülen yargı çevrelerinde kurulur. Ancak, bazı yargı çevrelerinde iş ve nüfus yoğunluğunun azlığı nedeniyle aile mahkemesi kurulmamış olabilir. Bu gibi durumlarda, o yargı çevresindeki asliye hukuk mahkemesi, “aile mahkemesi sıfatıyla” görev yaparak aile hukukuna dair davaları çözümler.
Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 2. Maddesi
Aile mahkemeleri, Adalet Bakanlığınca Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak her ilde ve merkez nüfusu yüzbinin üzerindeki her ilçede, tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde olmak üzere kurulur. Aile mahkemelerinin yargı çevresi, kurulduğu il ve ilçenin mülkî sınırlarıyla belirlenir.
Aile Mahkemesinde Dava Nasıl Açılır?
Aile mahkemesinde dava açabilmek için, dava dilekçesinin yetkili ve görevli aile mahkemesine hitaben yazılması gereklidir. Davacı, birden fazla dairesi olan aile mahkemesinde, hangi dairede görüleceğini seçme imkanına sahip değildir. Davalar, dava dilekçesinin ilgili aile mahkemesine verilmesiyle açılır.
Aile Mahkemelerinin Görev Alanı
Aile mahkemelerinin görev alanı, 4787 sayılı Kanun ve 6284 sayılı Kanun ile belirlenmiştir. Bu kapsamda, aile mahkemelerinde görülen davalar, başlıca Türk Medeni Kanunu ve diğer yasal düzenlemelere göre aile hukukundan doğan uyuşmazlıklardır. Aile mahkemelerinin görev alanı şunları kapsar:
- Aile Hukukundan Kaynaklanan Davalar: Türk Medeni Kanunu çerçevesinde, boşanma, velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi aile hukukuna ilişkin tüm davalara bakma yetkisi aile mahkemesindedir.
- Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi: Yabancı mahkemelerde alınmış olan aile hukuku kararlarının Türkiye’de geçerli hale gelmesi için tanıma ve tenfiz işlemleri de aile mahkemelerince yapılır.
- Koruyucu ve Eğitici Kararlar: 4787 sayılı Kanun’un 6. maddesi doğrultusunda, yetişkinler ve çocuklar için koruyucu, eğitici, sosyal önlemler alınmasına ilişkin kararlar aile mahkemesinin görev alanına girer.
- 6284 Sayılı Kanun Kapsamında Koruyucu Tedbirler: Şiddet mağdurlarını korumak için verilen koruma kararları ve şiddet uygulayanlara yönelik önleyici tedbir kararları da aile mahkemeleri tarafından alınır.
Görevsizlik Kararı
Aile mahkemelerinin görev alanına girmeyen bir davanın burada açılması halinde, mahkeme “görevsizlik” kararı verir. Kamu düzenini ilgilendiren bu durumda, mahkeme görevsizlik kararını yargılamanın her aşamasında kendiliğinden dikkate alabilir.
Yetkili Aile Mahkemesi
Aile hukuku davalarında yetkili mahkeme kuralı, davanın türüne göre değişebilir. Örneğin, boşanma davasında davacının veya davalının yerleşim yeri aile mahkemesi yetkilidir. Yetki konusunun karmaşıklığı nedeniyle, dava açılmadan önce hukuki yardım almak, davanın hızlı ve doğru bir şekilde sonuçlanması için önem arz eder.
Aile Mahkemesinde Hangi Davalar Görülür?
Aile mahkemesinde görülen başlıca davalar şunlardır:
- Nişanın Bozulması Nedeniyle Tazminat Davaları: Nişanın bozulması halinde, maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkin davalar aile mahkemesinde açılır.
- Boşanma Davaları: Evlilik birliğinin sona erdirilmesi amacıyla açılan boşanma davaları ile boşanma nedeniyle talep edilen maddi ve manevi tazminat davaları aile mahkemesinin görev alanındadır.
- Babalık Davası: Babalık davası, bir çocuğun soybağını belirlemek amacıyla açılan davalardır.
- Soybağının Reddi Davası: Çocuğun soybağının reddine yönelik davalar da aile mahkemesinin görev alanındadır.
- Çocuk Mallarının Korunmasına Yönelik Davalar: Çocukların mallarının yönetimi ve korunması için alınacak önlemler aile mahkemelerinde karara bağlanır.
Nihai Karara Karşı Kanun Yoluna Başvurma
Aile mahkemesinin verdiği nihai kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, ara kararlar tek başına istinafa götürülemez. İhtiyati tedbir talepleri reddedildiğinde, bu ara karara karşı istinaf başvurusu mümkündür.
Boşanma Davalarında Avukat Desteği
Boşanma, velayet, nafaka gibi aile hukuku davaları bireyleri ve aileyi psikolojik ve mali açıdan etkileyen süreçlerdir. Bu süreçlerin daha hızlı ve etkili sonuçlanması için aile hukuku alanında uzman bir boşanma avukatı ile çalışmak önemlidir. Avukat desteği, sürecin profesyonel bir şekilde yürütülmesi ve hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından gereklidir.
Aile Mahkemesi Nedir Sonuç
Bu mahkemeler, aile içi ilişkilerden doğan uyuşmazlıkların hızlı, etkili ve hukuka uygun bir şekilde çözülmesi için Türk hukuk sisteminde önemli bir rol üstlenir. Aile hukukuna dair davaların doğru yetkili ve görevli mahkemede açılması, sürecin zamanında ve hukuka uygun yürütülmesi açısından oldukça önemlidir. Bu kapsamda, aile mahkemelerinde dava açarken veya dava sürecini takip ederken alanında uzman bir avukattan destek almak, hak kayıplarını önleyecek ve sürecin daha kısa sürede sonuçlanmasını sağlayacaktır. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi olarak, “Aile Mahkemesi Nedir?” konusunda destek sunuyoruz. Av. Tolga ÇELİK ve Av. M. Nur BAŞTÜRK olarak müvekkillerimizin her aşamada yanındayız.
Sık Sorulan Sorular
Aile Mahkemesi Davası Nasıl Açılır?
Aile mahkemesinde dava açmak için davacı veya vekili, dava dilekçesini ilgili mahkemeye sunarak işlemi başlatır. Yetkili mahkeme, davacının veya davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Dava dilekçesinin hazırlanması ve dosyanın oluşturulması gibi işlemler için hukuki destek almak sürecin doğru yürütülmesine yardımcı olur.
Aile Mahkemelerinde Hangi Davalar Görülür?
Aile mahkemelerinde; boşanma, nafaka, velayet, mal paylaşımı, babalık, nişanın bozulması gibi aile hukukuna ilişkin davalar görülür. Bunun yanı sıra yabancı mahkemelerde verilen aile hukuku kararlarının tanıma ve tenfizi, şiddet mağdurlarını koruma ve çocukların korunmasına yönelik davalar da aile mahkemelerinin görev alanına girer.
Aile Mahkemesi Kararlarına Nasıl İtiraz Edilir?
Aile mahkemesinin verdiği nihai kararlara karşı, istinaf yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır. İstinaf başvurusunda bulunmak isteyen tarafın, süresi içinde gerekçeli bir dilekçe ile başvurması gereklidir. Ancak ara kararlar istinaf edilemez, istisna olarak ihtiyati tedbir taleplerinin reddedilmesi halinde istinafa başvurulabilir.
Aile Mahkemesinde Avukat Tutmak Zorunlu Mudur?
Aile mahkemesinde dava açmak veya dava sürecini takip etmek için avukat tutma zorunluluğu yoktur. Ancak, özellikle boşanma, velayet, mal paylaşımı gibi karmaşık davalarda alanında uzman bir avukattan destek almak, davanın doğru ve hızlı sonuçlanması açısından avantaj sağlar.
Aile hukuku sürecinin hızlı ve etkili şekilde sonuçlanması için bu süreçlerde bilgi sahibi olmak ve gerektiğinde uzman avukat desteğinden faydalanmak en doğru yol olacaktır.
