Boşanırken Borcu Ödenmeye Devam Eden Kredili Evin Durumu

Kredi İle Alınan Evin Boşanmada Paylaşımı

Türk Medeni Kanunu’nun 2002 yılında yürürlüğe giren hükümleri uyarınca, eşlerin aksini kararlaştırmadığı durumlarda yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır ve evlilik birliği içinde kredi ile alınan bir ev, tapu kime ait olursa olsun “edinilmiş mal” kabul edilir. Bu rejimde amaç, evlilik süresince eşlerin ortak ekonomik çabalarıyla elde edilen malvarlıklarının adil bir şekilde paylaştırılmasıdır. Boşanma davası açıldığında, mal rejiminin tasfiyesi gündeme gelir ve evin toplam değerinden mevcut kredi borcu düşüldükten sonra kalan “artık değer” üzerinden diğer eşin yasal olarak yarısı oranında katılma alacağı hakkı doğar. Bu alacak, evin tamamını değil, evlilik birliği boyunca ortak gelirlerle ödenen kredi taksitleri ile yaratılan değerin, evin güncel piyasa değeri üzerinden yapılan hesaplamasıdır.   

Boşanmada Kredili Ev Kime Kalır?

Boşanma durumunda kredili evin mülkiyeti, tapu kaydında kimin adı geçiyorsa kural olarak o eşte kalır. Ancak, diğer eşin bu ev üzerindeki hakkı, ayni bir hak yani evin bizzat kendisine devri değil, evin güncel değeri üzerinden hesaplanan parasal bir “katılma alacağı”dır. Mahkeme, mal paylaşımı davası sonucunda tapu sahibinin diğer eşe belirli bir nakdi ödeme yapmasına hükmeder. Boşanma davası ile mal paylaşım davası hukuken ayrı davalar olup, eşler anlaşmalı boşanma protokolünde bu konuda farklı düzenlemeler yapabilirken, çekişmeli boşanmalarda mahkeme kararı esas alınır ve evin değer tespiti bilirkişi raporuyla yapılır.   

Boşanma Davasında Kredisi Devam Eden Ev

Kredisi devam eden evin boşanma davasında paylaşımı, mal rejiminin sona erdiği tarih olan dava tarihi esas alınarak hesaplanır. Bu tarihe kadar eşlerin ortak gelirleri ile ödenen tüm taksitler evin edinilmiş mal değerine eklenir; dava tarihinden sonra ödenen taksitler ise tasfiye hesabına dahil edilmez, ancak evin sürüm değerinden düşülerek net değer bulunur. Borç, kredi sözleşmesinde ismi bulunan eşin bankaya karşı kişisel sorumluluğundadır ve banka, borcu o kişiden tahsil eder. Ancak mal paylaşımı davasında evin edinimi için yapılan bu borçlanma, bir uzman raporuyla ortak yaşamın gerekliliği olarak ispatlanırsa, mal paylaşımı hesabında her iki eşin de sorumluluğunda değerlendirilir.   

Evliyken Çekilen Kredi Boşanınca Ne Olur?

Evlilik süresince çekilen kredilerin boşanmada hukuki durumu, borcun ne amaçla kullanıldığına bağlıdır ve bu durum “edinilmiş mallara katılma rejiminde” borçların da alacaklar gibi ortak olduğu prensibine dayanır. Ev, araba gibi ailevi ortak ihtiyaçlar için kullanılan krediler ortak borç niteliği taşır ve malvarlığı tasfiyesi sırasında bu borçlar dikkate alınarak eşler arasında paylaşılır. Bununla birlikte, bir eşin kişisel harcamaları veya özel yatırımları için kullandığı bireysel krediler, eğer ortak yaşama bir katkısı olmadığı kanıtlanırsa, sadece borcu çeken eşin sorumluluğunda kalır ve diğer eşi hukuken bağlamaz.   

Boşanmada Kredisi Devam Eden Ev

Boşanma sürecinde kredisi devam eden bir ev, edinilmiş mal rejiminin tasfiyesi kapsamında değerlendirilir ve paylaşım, evlilik birliği süresince ödenen taksitler üzerinden gerçekleştirilir. Bu hesaplamada, Türk Medeni Kanunu’nun 230. maddesi uyarınca “denkleştirme” mekanizması işletilir; yani eğer bir eş kişisel malından (örneğin miras kalan parayla) evin kredi taksitlerine katkı sağlamışsa, bu katkı payı artık değer hesabından düşülerek kendisine iade edilir. Kredisi devam eden evde, borcun tamamı ödenene kadar bankanın ipoteği süreceğinden, boşanma protokolüyle borcu üstlenen eşin ileride ödememesi halinde diğer eşin icra tehdidiyle karşılaşması gibi hukuki riskler de oluşabilmektedir.   

Evlenmeden Önce Kredi İle Alınan Ev Boşanma

Evlilik öncesinde kredi ile alınan ve tapusu tek bir eşin üzerine olan ev, hukuken o eşin “kişisel malı” statüsündedir ve kural olarak boşanmada paylaşıma tabi tutulmaz. Ancak, bu evin kredi taksitleri evlilik birliği süresince eşlerin ortak gelirleriyle ödenmeye devam ettiyse, diğer eşin bu ödemeler oranında “değer artış payı alacağı” hakkı doğar. Bu alacak, evin satın alma fiyatına yapılan katkı miktarının, malın boşanma davası açıldığı tarihteki güncel piyasa değerine oranlanmasıyla hesaplanır; böylece adil bir paylaşım sağlanırken paranın zaman içinde değer kaybı da telafi edilmiş olur.   

Boşanmada İpotekli Mal Paylaşımı

Boşanma davasında ipotekli bir malın paylaşımı, malın güncel piyasa değerinden ipotek borcunun düşülmesiyle elde edilen net değere yani “artık değer”e göre yapılır. Malın aile konutu olması durumunda ise Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi ile özel bir koruma sağlanır. Bu hüküm uyarınca, malik olan eş, diğer eşin açık rızası olmadan ev üzerinde ipotek kuramaz. Tapu kütüğüne “aile konutu şerhi” konulmuş olsun veya olmasın, bu hukuki koruma mevcuttur ve eşin rızası olmadan yapılan ipotek işlemi, bankanın iyiniyetli olmadığı durumda geçersiz kabul edilir ve bu işlemin iptali için dava açılabilir.   

Kredili Evin Eşe Devri

Boşanma sürecinde kredili bir evin bir eşten diğerine devri, hukuki olarak mümkündür ancak bu işlem bankanın onayına bağlıdır. Devir işlemi, bankanın mevcut kredi borcunu devralan eşe aktarması veya devralan eşin yeni bir kredi çekerek mevcut borcu kapatması şeklinde gerçekleştirilebilir. Türk Medeni Kanunu’na göre, ipotekli bir taşınmazın devri için ipotek alacaklısının (bankanın) izni gerekmezken, devir işlemi sonrasında banka bir yıl içerisinde eski borçludan yeni bir teminat talep etmezse, borçlu borcundan kurtulur. Ancak boşanma protokolünde tüm sorumluluğu üstlenen eşin, bankaya karşı borcunu ödememesi halinde, eski eşin kredi borcu nedeniyle hukuki olarak hala sorumlu tutulması riski bulunmaktadır.   

Boşanmada Evin Değeri Nasıl Hesaplanır?

Boşanma davasında mal paylaşımı yapılırken evin değeri, satın alındığı tarihteki değeri değil, mal rejiminin tasfiyesinin yapıldığı yani mahkemenin karar tarihine en yakın tarihteki güncel “piyasa değeri” esas alınarak belirlenir. Bu değer tespiti, genellikle mahkeme tarafından atanan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisanslı uzman bilirkişilerce hazırlanan raporlarla yapılır ve rayiç bedel değil, serbest piyasadaki alım-satım değeri göz önünde bulundurulur. Evin toplam değerinden, varsa borçlar ve diğer eşin kişisel katkıları “denkleştirme” yoluyla düşüldükten sonra kalan net miktar “artık değer” olarak kabul edilir ve bu değer eşler arasında yarı yarıya paylaştırılır.