Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte kiracı ve ev sahibi ilişkilerinde en sık yaşanan gerilimlerin başında ısınma sistemlerinde meydana gelen arızalar gelmektedir. Özellikle yüksek maliyetli parça değişimleri söz konusu olduğunda, taraflar arasındaki hukuki ihtilaf kaçınılmaz hale gelmektedir. Hukuk ofisimize başvuran müvekkillerimizin en sık yönelttiği ve cevabı teknik detaylarla hukuki normların kesişiminde gizli olan soru şudur Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? Bu makalede, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili maddeleri, güncel Yargıtay içtihatları ve teknik servis süreçleri ışığında bu soruyu tüm detaylarıyla ele alacağız. Amacımız, haklarını arayan kiracılar ve mülk sahipleri için profesyonel bir yol haritası çizmektir.
Türk Borçlar Kanunu Işığında Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait?
Kira hukukunun temelini oluşturan Türk Borçlar Kanunu, kiralanan taşınmazın kullanımı ve mülkiyeti arasındaki dengeyi hassas bir teraziyle kurmuştur. Bir konutun kiralanması, sadece dört duvarın kullanım hakkının devri değil, aynı zamanda o konutun barınma amacına uygun donanımlarının da işler halde teslim edilmesini içerir. Isınma ve sıcak su ihtiyacını karşılayan kombi, konutun lüks bir eklentisi değil, onun yaşamsal ve ayrılmaz bir parçasıdır.
Kanun koyucu, kiraya verenin yani ev sahibinin sorumluluklarını TBK madde 301 ile son derece net çizmiştir. Kiraya veren, kiralananı sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim etmek ve sözleşme süresince bu durumda bulundurmakla yükümlüdür. Bu “sürekli borç” ilişkisi, kombinin çalışır vaziyette tutulmasını da kapsar. Hukuki açıdan bakıldığında, cihazın beyni sayılan anakartın yanması veya bozulması, kiralananın kullanım amacını doğrudan ortadan kaldıran esaslı bir ayıptır. Bu noktada Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? sorusunun cevabı, kural olarak mülkiyet hakkı sahibinin sorumluluğuna işaret eder. Çünkü kombi demirbaş eşyadır ve demirbaşın zamanla yıpranmasından kaynaklanan parça iflasları, mülk sahibinin sermayesindeki değer kaybıdır.
Kiracının Sorumluluk Sınırları ve Olağan Kullanım İlkesi
Ev sahiplerinin sıklıkla başvurduğu savunma, kiracının “bakım ve temizlik” yükümlülüğünü yerine getirmediği yönündedir. TBK madde 317, kiracının kiralananın olağan kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödemekle yükümlü olduğunu belirtir. Ancak hukuk uygulamasında bu madde yanlış yorumlanabilmektedir. Kiracının sorumluluğu “küçük cari onarımlar” ile sınırlıdır.
Bir musluk contasının değişimi veya kombinin filtrelerinin temizlenmesi kiracının sorumluluğundadır. Ancak binlerce liralık masraf gerektiren ve teknik uzmanlık isteyen anakart değişimi, “temizlik ve bakım” sınırlarını aşan “ağır onarım” kategorisindedir. Kiracı, mülkiyeti kendisine ait olmayan bir cihazın ekonomik ömrünü tamamlamasından sorumlu tutulamaz. Dolayısıyla, olağan kullanım sınırları içinde kalan ve cihazın yaşlanmasına bağlı olarak gelişen durumlarda Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? diye sorulduğunda, hukuki cevap kiracının lehine, ev sahibinin aleyhine şekillenmektedir. Kiracı, kombiyi ne durumda aldıysa o durumda geri vermekle yükümlüdür ancak “olağan kullanımdan dolayı meydana gelen eskimeler” bu sorumluluğun istisnasıdır.
Teknik Raporların Hukuki Süreçteki Belirleyici Rolü
Bir uyuşmazlığın dava konusu olması halinde mahkemelerin ilk baktığı delil, yetkili servis tarafından tutulan teknik raporlardır. Hukuki sorumluluğun kime ait olacağını belirleyen ana faktör “illiyet bağı” yani neden-sonuç ilişkisidir. Anakart neden yanmıştır? Bu sorunun cevabı, faturayı kimin ödeyeceğini belirler.
Eğer servis raporunda arızanın sebebi “parça ömrünün dolması”, “komponent yaşlanması” veya “üretim hatası” olarak belirtilmişse, tartışmaya yer bırakmayacak şekilde masraf ev sahibine aittir. Ancak raporda “kullanıcı hatası”, “darbe”, “su basması” veya “açık balkonda donma” gibi kiracının kusuruna işaret eden ifadeler varsa durum değişir. Özellikle kış aylarında don koruma önlemlerinin alınmaması kiracının ağır ihmali sayılır. Fakat teknik veriler ışığında, voltaj dalgalanması veya cihazın 10-15 yıllık olması gibi dışsal faktörlerde Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? tartışması, kiracının kusursuzluğu ilkesi gereği ev sahibinin sorumluluğunda sonuçlanır.
Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait Sorusunda Yargıtay Yaklaşımı
Yüksek mahkeme kararları, yerel mahkemeler için bağlayıcı ve yol göstericidir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları incelendiğinde, “demirbaş eşyanın esaslı tamiri” ile “kiracının kullanım giderleri” arasında kesin bir ayrım yapıldığı görülmektedir. Yargıtay, kombi gibi taşınmazın bütünleyici parçalarında meydana gelen ve cihazın çalışmasını tamamen durduran arızaların giderilmesini, kiralayanın asli borcu olarak kabul etmektedir.
Özellikle bakım eksikliği iddiasıyla açılan davalarda Yargıtay, bakım yapılmaması ile arıza arasında doğrudan bir bağ olup olmadığını aramaktadır. Sadece yıllık bakımın yapılmamış olması, anakartın yanmasından otomatik olarak kiracıyı sorumlu kılmaz. Voltaj dalgalanması gibi durumlarda Yargıtay, sorumluluğu ne kiracıya ne de ev sahibine yüklemekte, kusursuz sorumluluk ilkesi gereği elektrik dağıtım şirketlerine yönlendirmektedir. Ancak kiracı ve ev sahibi arasındaki iç ilişkide, demirbaşın korunması ev sahibine ait olduğundan, masrafı ev sahibinin üstlenmesi ve dağıtım şirketine rücu etmesi hukuken daha isabetli bir yoldur. Dolayısıyla yargı pratiğinde Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? sorusunun yanıtı, kusur ispatlanamadığı sürece “Hayır, ev sahibine aittir” şeklinde verilmektedir.
Sözleşmedeki Özel Hükümler ve Haksız Şartlar
Kira sözleşmeleri hazırlanırken ev sahipleri genellikle “Kiralanandaki her türlü tamir ve bakım kiracıya aittir” şeklinde genel maddeler eklemektedir. Müvekkillerimiz sıklıkla bu maddeye imza attıkları için haklarını kaybettiklerini düşünürler. Oysa Türk Borçlar Kanunu’nun “Genel İşlem Koşulları” ve tüketicinin korunmasına dair emredici hükümleri, kiracının aleyhine olan, dengesiz ve haksız şartları geçersiz saymaktadır.
Bir kiracının, mülkiyetine sahip olmadığı bir evin demirbaşını yenilemeyi peşinen kabul etmesi, hayatın olağan akışına aykırıdır. Eğer sözleşmede spesifik olarak “anakart değişimi kiracıya aittir” gibi özel bir müzakere sonucu yazılmış madde yoksa, genel tamirat maddeleri bu tür büyük onarımları kapsamaz. Hakkaniyet ilkesi gereği, kiralananın özüne ilişkin masraflar, sözleşmede aksine hüküm olsa dahi kiralayana aittir. Bu nedenle elinizdeki sözleşmede genel bir tamirat maddesi olsa bile Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? endişesi taşımadan haklarınızı arayabilirsiniz.
Voltaj Dalgalanmalarında Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait?
İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerdeki elektrik altyapı sorunları, elektronik kart arızalarının en büyük nedenidir. Voltajın ani yükselip alçalması sonucu anakart üzerindeki hassas devre elemanları yanabilir. Bu durum tamamen kiracının kontrolü dışındaki bir “mücbir sebep” veya “üçüncü kişi kusuru”dur.
Hukuken kiracı, kendisine kusur yüklenemeyen hallerden sorumlu tutulamaz. Voltaj kaynaklı hasarlarda asıl muhatap elektrik dağıtım şirketidir. Ancak acil ısınma ihtiyacı söz konusu olduğunda, onarımı kimin finanse edeceği sorunu doğar. Ev sahibi, taşınmazın elektrik tesisatının güvenliğinden (topraklama, kaçak akım rölesi vb.) sorumludur. Eğer evde regülatör yoksa ve tesisat eskiyse, bu altyapı eksikliği ev sahibinin risk alanındadır. Dolayısıyla voltaj kaynaklı hasarlarda da Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? sorusunun cevabı olumsuzdur; bu masrafı mülk sahibi üstlenmeli veya dağıtım şirketinden tazmin yoluna gitmelidir.
Kiracı Hakları ve İzlenmesi Gereken Hukuki Yol
Arıza meydana geldiğinde kiracının paniğe kapılmadan bilinçli adımlar atması, ileride doğabilecek “haksız tahliye” veya “icra takibi” risklerini ortadan kaldırır. İlk yapılması gereken, yetkili servisten detaylı bir teknik rapor almaktır. Bu raporda “kullanıcı hatası yoktur” ibaresinin yer alması hayati önem taşır.
Ardından ev sahibine durumu bildiren, arızanın giderilmesini talep eden ve makul bir süre tanıyan bir bildirim yapılmalıdır. İspat kolaylığı açısından bunun Noter kanalıyla ihtarname şeklinde yapılması en sağlıklı yoldur. Eğer ev sahibi süresi içinde onarımı yapmazsa, kiracı TBK’nın kendisine tanıdığı “nam-ı hesabına yapma” hakkını kullanabilir. Yani onarımı kendisi yaptırıp, bedelini kira borcundan mahsup edebilir. Ancak bu işlem yapılırken dekont açıklamaları ve fatura saklama süreçleri çok titiz yönetilmelidir. Yanlış bir adım, kiracıyı temerrüde düşürebilir. Bu sebeple Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? sürecinde profesyonel destek almak her zaman kazandırır.
Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait Konusunda Yanlış Bilinenler
Halk arasında kulaktan kulağa yayılan bazı yanlış bilgiler, kiracıların hak kaybına uğramasına neden olmaktadır. Bunlardan en yaygını “Kombiyi kim kullanıyorsa bozulanı da o öder” mantığıdır. Bu, hukuki temelden yoksun bir yaklaşımdır. Kullanım hakkı ile mülkiyet sorumluluğu farklı kavramlardır.
Bir diğer yanlış inanış ise “Kombi eskiyse kiracı öder, yeniyse ev sahibi öder” ayrımıdır. Cihazın yaşı, sadece yıpranma payını gösterir; sorumluluğu değiştirmez. Hatta cihaz ne kadar eskiyse, arızanın “olağan yıpranma” sayılma ihtimali o kadar artar ve ev sahibinin sorumluluğu pekişir. Yine “Sözleşmede yazıyor, ödemek zorundasın” baskısı da hukuken çoğu zaman geçersizdir. Tüm bu yanlış algılar, Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? konusundaki hukuki gerçeklerin üzerini örtmemelidir. Doğru bilgi, kanun maddelerinde ve Yargıtay kararlarında mevcuttur.
Sonuç
Özetle, kira hukuku sistematiği ve Yargıtay uygulamaları bütüncül olarak değerlendirildiğinde; Kombi Anakart Arızası Kiracıya Mı Ait? sorusunun cevabı, kullanıcı hatası ispatlanmadığı sürece “Hayır”dır. Kombi, taşınmazın ayrılmaz bir parçası ve demirbaşıdır. Bu cihazın çalışır durumda tutulması, mülk sahibinin kanuni yükümlülüğüdür. Kiracı sadece periyodik bakım ve temizlikten sorumluyken, parça değişimi ve ağır onarımlar mülk sahibinin külfetindedir.
Ancak her hukuki olay kendi somut şartları içinde değerlendirilmelidir. Teknik raporun içeriği, sözleşmenin özel hükümleri ve tarafların tutumları sürecin seyrini değiştirebilir. Haklıyken haksız duruma düşmemek, kiradan kesinti yaparken tahliye riskine girmemek ve süreci yasal zeminde güvenle yönetmek için uzman desteği almak büyük önem taşır. İstanbul gibi karmaşık ve yoğun bir emlak piyasasında, haklarınızı korumak ve uyuşmazlıkları en az hasarla atlatmak için alanında uzman bir Avukat İstanbul ile çalışmak, size hem zaman hem de maddi tasarruf sağlayacaktır. Unutmayın, doğru hukuki hamle, sizi gereksiz masraflardan ve stresli dava süreçlerinden koruyan en güçlü kalkandır. Profesyonel bir Avukat İstanbul desteği, kombi krizini hukuki bir zaferle sonuçlandırmanız için yanınızdadır.
Sık Sorulan Sorular
1. Kombi anakartı yandı, kiracı kiradan düşebilir mi?
Evet, düşebilir. Ancak bunun için öncelikle yetkili servis raporu ile arızanın kullanıcı hatası olmadığının belgelenmesi gerekir. Ardından ev sahibine noterden ihtarname çekilerek süre verilmeli, yapılmazsa tamir ettirilip dekont ve fatura ile kiradan mahsup edilmelidir.
2. Yıllık bakım yapılmazsa anakart arızasını kiracı mı öder?
Her zaman değil. Bakımın yapılmaması ile anakartın yanması arasında teknik bir neden-sonuç ilişkisi (illiyet bağı) olmalıdır. Eğer kart voltajdan veya parça ömründen yandıysa, bakımın yapılmamış olması kiracıyı sorumlu kılmaz.
3. Ev sahibi “sözleşmede tamir kiracıya ait yazıyor” diyor, ne yapmalıyım?
Bu tür genel maddeler, demirbaşın yenilenmesi veya ağır onarımı (anakart değişimi gibi) gerektiren hallerde genellikle geçersizdir (TBK 20 ve devamı). Ev sahibi, mülkiyet hakkını ilgilendiren esaslı onarımları sözleşmeye dayanarak kiracıya yıkamaz.
4. Voltaj dalgalanması yüzünden kart yandı, kim sorumlu?
Hukuken kiracı sorumlu değildir. Sorumluluk mülk sahibindedir. Mülk sahibi onarımı yapmalı ve elektrik dağıtım şirketine rücu etmelidir. Kiracının evdeki elektrik altyapısını veya şebeke voltajını kontrol etme gücü ve yükümlülüğü yoktur.
5. Kombi çok eski ve sürekli bozuluyor, değişim isteyebilir miyim?
Evet. TBK 301 gereği ev sahibi evi kullanıma uygun tutmak zorundadır. Kombi ekonomik ömrünü tamamladıysa (hurda ise), kiracı Sulh Hukuk Mahkemesi’nden tespit isteyerek kombinin yenilenmesini talep edebilir veya haklı nedenle sözleşmeyi feshedebilir.
