Türkiye, gerek turistik cazibesi gerekse stratejik konumu nedeniyle uluslararası evliliklerin sıkça gerçekleştiği bir merkez haline gelmiştir. Özellikle Birleşik Krallık vatandaşları ile Türk vatandaşları arasındaki evlilikler, hukuki prosedürlerin en yoğun yaşandığı alanlardan biridir. Ancak bu süreç sadece romantik bir birliktelik değil, aynı zamanda Milletlerarası Özel Hukuk, Medeni Hukuk ve İdare Hukuku kurallarının iç içe geçtiği karmaşık bir yasal işlemdir. Hukuki destek almadan yürütülen süreçlerde yaşanan bürokratik hatalar, maddi kayıplara ve zaman israfına yol açabilmektedir. Bu rehber İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik sürecini en ince detaylarına kadar ele alarak potansiyel eşlerin ve hukuk profesyonellerinin ihtiyaç duyacağı stratejik bilgileri sunmaktadır.
MÖHUK Kapsamında Uygulanacak Hukuk ve Ehliyet Şartları
Türk hukuk sisteminde yabancılık unsuru taşıyan evlilikler, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) çerçevesinde değerlendirilir. Kanunun 13. maddesi uyarınca evlenme ehliyeti ve şartları, taraflardan her birinin evlenme anındaki milli hukukuna tabidir. Bu kural gereği, İngiliz tarafın evlenme yaşı ve bekarlık durumu İngiliz hukukuna, Türk tarafınki ise Türk hukukuna göre belirlenir. Ancak evliliğin şekli konusunda mutlak suretle “Locus Regit Actum” ilkesi geçerlidir; yani evlilik Türkiye’de yapılıyorsa Türk Medeni Kanunu’nun emrettiği resmi şekil şartlarına uyulması zorunludur.
Resmi nikah memuru önünde yapılmayan hiçbir dini törenin veya konsolosluk işleminin (konsolosluk yetkisi istisnaları hariç) Türk hukuku nezdinde geçerliliği yoktur. Özellikle İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik yaparken, kendi ülkesindeki “common law marriage” gibi fiili birliktelik türlerinin Türkiye’de hüküm doğurmayacağını bilmelidir. Türk kamu düzeni, tek eşliliği (monogami) esas alır ve evlenmeye engel hastalıklar veya yakın akrabalık gibi konularda Türk hukuku devreye girer.
İngiliz Vatandaşı Türkiye’de Evlilik İçin Gerekli Evraklar ve Affidavit Süreci
Geçmiş yıllarda İngiliz vatandaşları için kullanılan “Certificate of No Impediment” (CNI) belgesi, 2014 yılındaki düzenlemeyle Türkiye’deki evliliklerde geçerliliğini yitirmiştir. Günümüzde İngiliz vatandaşlarının evlenme ehliyetini kanıtlamaları için “Affidavit of Marital Status” yani Yeminli Medeni Hal Beyannamesi sunmaları gerekmektedir. Bu belgenin temini, kişinin ikamet ettiği yere göre iki farklı yol izler ve sürecin en kritik aşamasını oluşturur.
Birleşik Krallık’ta İkamet Edenler İçin Yol Haritası
Eğer İngiliz vatandaşı Birleşik Krallık’ta yaşıyorsa, belgeyi Türkiye’ye gelmeden önce hazırlamalıdır. İlgili form doldurulduktan sonra İngiltere’deki bir noter huzurunda yemin edilerek imzalanır. Ancak bu yeterli değildir; belgenin Türkiye’de geçerli olabilmesi için mutlaka “Apostil” şerhi alması gerekir. Milton Keynes’teki Tasdik Ofisi (Legalisation Office) tarafından apostil edilen belge, Türkiye’deki evlendirme daireleri tarafından kabul edilir. Bu prosedürün doğru işletilmesi, İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik başvurusunun reddedilmemesi için hayati önem taşır.
Türkiye’de İkamet Edenler İçin Konsolosluk İşlemleri
Türkiye’de ikamet izniyle bulunan İngiliz vatandaşları ise Ankara’daki Büyükelçilik veya İstanbul, İzmir, Antalya’daki konsolosluklardan randevu alarak yeminli beyanda bulunabilirler. Konsolosluktan alınan bu belgenin doğrudan evlendirme dairesine götürülmesi sık yapılan bir hatadır. Konsolosluk imzalı belgenin geçerli olabilmesi için, belgenin alındığı ildeki Valilik Hukuk İşleri Müdürlüğü veya Kaymakamlık tarafından tasdik edilmesi (legalize edilmesi) zorunludur. Bu tasdik zinciri tamamlanmadan dosya açılamaz.
Sağlık Raporlarında SMA Testi ve İngiliz Vatandaşı Türkiye’de Evlilik Prosedürleri
Türk Medeni Kanunu ve Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereği, evlenecek çiftlerin sağlık raporu alması zorunludur. Bu rapor, Akdeniz anemisi, hepatit, HIV ve frengi gibi testleri kapsar. 2025 yılı itibarıyla uygulamada dikkat çeken en önemli husus, Spinal Müsküler Atrofi (SMA) taramasının zorunlu hale gelmiş olmasıdır. Yabancı uyruklu kişiler de bu taramaya tabidir.
Yabancıların, Türkiye’deki Aile Sağlığı Merkezleri sistemine (AHBS) kayıtlı olmamaları durumunda, SMA testi için numune verme süreçlerinde sistemsel aksaklıklar yaşanabilmektedir. Bu durumda çiftlerin, yetkilendirilmiş laboratuvarlara veya hastanelere yönlendirilmesi gerekebilir. Sağlık raporunda fotoğrafın bulunması ve hekim tarafından kaşelenmesi şarttır. Raporun geçerlilik süresi 6 aydır; bu süre içinde nikah kıyılmazsa testlerin yenilenmesi gerekir. Dolayısıyla İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik planı yaparken sağlık raporunun süresini de dikkate alarak nikah tarihini belirlemelidir.
Başvuru Dosyası ve Tercüman Zorunluluğu
Evlendirme dairesine sunulacak dosyada, apostilli veya tasdikli bekarlık belgesi (Affidavit), pasaportun noter onaylı Türkçe tercümesi, sağlık raporu ve biyometrik fotoğraflar yer almalıdır. Ayrıca, İngiliz vatandaşı Türkçe bilmiyorsa, nikah akdi sırasında yeminli tercüman bulundurulması yasal bir zorunluluktur. Bu, tarafın irade beyanının (evet/hayır) doğru anlaşılması ve hukuki sakatlık oluşmaması için şarttır. Tercüman olmaksızın kıyılan nikahlar, irade sakatlığı nedeniyle butlan davasına konu olabilir.
Evlilik Sonrası Soyadı Değişikliği ve 2025 Yasal Durumu
2024 ve 2025 yılları, Türkiye’de kadının soyadı konusunda hukuki bir geçiş dönemine sahne olmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin, kadının evlenmekle kocasının soyadını almasını zorunlu kılan maddeyi iptal etmesi ve 9. Yargı Paketi tartışmaları, uygulamada belirsizlikler yaratmıştır. Mevcut durumda nüfus müdürlükleri, yasal boşluk nedeniyle genellikle eski uygulamayı sürdürmekte veya kadının sadece kendi soyadını kullanması için mahkeme kararı talep etmektedir.
İngiliz vatandaşı kadınlar için bu durum, pasaport ve ikamet izni uyumsuzluğuna yol açabilir. İngiliz pasaportunda kendi soyadını koruyan ancak Türk sisteminde eşinin soyadını alan kişiler, uluslararası seyahatlerde ve bankacılık işlemlerinde sorun yaşayabilirler. Bu tür durumlarda, İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik sonrasında “isim denkliği” işlemlerini yürütmek veya soyadı tashihi davası açmak için avukat desteği alması önerilir.
Uluslararası Geçerlilik ve Formula B Belgesi
Nikahın kıyılmasıyla birlikte çifte Uluslararası Aile Cüzdanı verilir. Ancak İngiltere makamları nezdinde evliliğin ispatı, vize başvuruları veya soyadı değişikliği için bu cüzdan her zaman pratik olmayabilir. Bu noktada “Formula B” (Uluslararası Evlenme Kayıt Örneği) devreye girer. Çok dilli düzenlenen bu belge, apostil veya tercüme gerektirmeden İngiltere makamlarınca kabul edilir. Özellikle İngiliz eşin pasaportunu yenilemesi veya Türk eşin İngiltere vizesine başvurması sürecinde Formula B belgesinin temini, İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik işleminin uluslararası ayağını tamamlayan en önemli adımdır.
İkamet İzni ve Vatandaşlık Başvurularında Maddi Yeterlilik
Evlilik, yabancı eşe doğrudan Türk vatandaşlığı kazandırmaz ancak “Aile İkamet İzni” alma hakkı tanır. Aile ikamet izni başvurularında, Türk eşin (destekleyici) maddi yeterliliği kritik bir kriterdir. 2025 yılı projeksiyonlarına göre asgari ücretin net 22.000 TL – 26.000 TL bandında olması beklenmektedir. Yönetmelik gereği, destekleyicinin gelirinin, ailedeki fert başına asgari ücretin üçte birinden az olmaması gerekir. Bu maddi kriterin belgelenememesi, ikamet izni başvurusunun reddine yol açabilir.
Türk vatandaşlığına başvuru için ise en az 3 yıl evli kalmak ve aile birliği içinde yaşamak şarttır. İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik yoluyla vatandaşlık talep ettiğinde, emniyet birimleri tarafından evliliğin “gerçek” olup olmadığına dair detaylı bir tahkikat yapılır. Anlaşmalı evlilik şüphesi, başvurunun reddine ve yasal işlem yapılmasına neden olur.
İngiliz Vatandaşı Türkiye’de Evlilik Sonrası Boşanma ve Mal Rejimi
Evliliğin sona ermesi durumunda, MÖHUK kuralları gereği boşanma davalarında yetkili hukuk ve mahkeme konusu gündeme gelir. Eşlerin Türkiye’de mutad meskeni varsa Türk hukuku uygulanır. Ancak mal paylaşımı konusunda eşler, evlenirken yapacakları bir sözleşme ile hangi ülke hukukunun uygulanacağını seçebilirler. Özellikle her iki tarafın da farklı ülkelerde mal varlığı bulunduğu durumlarda, evlilik öncesi bir “Mal Rejimi Sözleşmesi” (Prenuptial Agreement) yapılması, ileride doğabilecek büyük mağduriyetleri önler.
Ayrıca, İngiltere’de gerçekleşen bir boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi için Türk mahkemelerinde “Tanıma ve Tenfiz” davası açılması zorunludur. Aksi takdirde taraflar Türkiye’de halen evli görünür ve bu durum miras haklarını veya yeniden evlenmelerini engeller. İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik birliğini sonlandırırken de uluslararası hukukun bu ince detaylarına dikkat etmelidir.
Sonuç
Özetle, İngiliz vatandaşlarının Türkiye’de gerçekleştirecekleri evlilik işlemleri, basit bir bürokrasiden ibaret olmayıp, sonuçları itibarıyla miras, vatandaşlık, mal rejimi ve nüfus kayıtlarını etkileyen çok katmanlı bir hukuki süreçtir. Affidavit belgesinin doğru formatta temininden, sağlık raporundaki genetik testlere; soyadı kanunundaki güncel değişikliklerden, olası boşanma senaryolarındaki yetki kurallarına kadar her aşama profesyonel bir yaklaşım gerektirir.
Yapılacak en küçük bir usul hatası, evlilik başvurusunun reddedilmesine veya gelecekte oturum izni ve vatandaşlık süreçlerinde telafisi güç hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, sürecin başından itibaren uluslararası aile hukuku alanında uzmanlaşmış, Avukat İstanbul lokasyonlu hukuk bürolarından danışmanlık almak, sürecin sağlıklı ve hızlı ilerlemesi için en güvenli yoldur. Hukuki güvenliğiniz, mutlu bir birlikteliğin temelidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
İngiltere’den aldığım “Certificate of No Impediment” belgesi ile Türkiye’de evlenebilir miyim?
Hayır. Türkiye makamları 2014 yılından beri bu belge yerine “Affidavit of Marital Status” (Yeminli Medeni Hal Beyannamesi) talep etmektedir. Bu belgenin apostilli veya valilik tasdikli olması şarttır.
Turist vizesiyle gelen İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik yapabilir mi?
Evet, İngiliz vatandaşı Türkiye’de evlilik yapmak için ikamet iznine sahip olmak zorunda değildir; yasal kalış süresi (vize/muafiyet) içinde olması yeterlidir. Ancak ikametgahı olmadığı için belge temin süreci farklılık gösterebilir.
SMA testi yabancılar için de zorunlu mu?
Evet. 2025 yılı uygulamalarında, Türkiye’de evlenen yabancı uyrukluların da SMA tarama testini yaptırması zorunludur.
Evlendikten sonra İngiliz eş hemen Türk vatandaşı olabilir mi?
Hayır. Vatandaşlık başvurusu için en az 3 yıl evli kalmak ve aile birliği içinde yaşamak gerekmektedir.
İngiltere’de boşandım, Türkiye’de tekrar evlenebilir miyim?
İngiltere’deki boşanma kararınızın Türkiye’de “Tanıma Davası” ile tanıtılması gerekmektedir. Aksi takdirde Türk nüfus kayıtlarında evli görüneceğiniz için yeni bir evlilik yapamazsınız.
Eşim Türkçe bilmiyor, ne yapmalıyız?
Nikah işlemi sırasında yeminli tercüman bulundurmak yasal zorunluluktur. Tercüman, memurun sorularını ve eşinizin beyanlarını çevirerek tutanağa imza atar.
İkamet izni başvurusu için Türk eşin ne kadar maaşı olmalı?
Destekleyici olan Türk eşin geliri, ailedeki fert başına asgari ücretin üçte birinden az olmamalıdır. 2025 yılı asgari ücret artışları bu hesaplamayı doğrudan etkileyecektir.
