Avukatlık Ücreti
Bu makalemizin konusu Aile Mahkemesi Avukatlık Ücreti olup konunun önemi sebebiyle dikkatle okumanızı öneririz.
Yasal Çerçeve ve Ücret Belirleme Mekanizması
Avukatlık ücretinin temel yasal dayanakları, Avukatlık Kanunu’nun 164. maddesi ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 330. maddesidir. Bu kanunlar, avukatın hukuki yardım karşılığında ücrete hak kazanmasını ve bu ücretin nasıl belirleneceğini düzenler. Ücret belirleme süreci, genel ve yerel olmak üzere iki temel aşamadan oluşur.
Birinci aşamada, her yıl Türkiye Barolar Birliği (TBB), Adalet Bakanlığı’nın onayıyla Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ni (AAÜT) yayımlar. Bu tarife, Türkiye genelindeki tüm avukatların alması zorunlu olan en düşük ücreti belirler ve bu rakamın altında bir ücret kararlaştırmak disiplin suçu teşkil eder.
İkinci aşamada ise, AAÜT’nin asgari bir rakam belirlemesi ve bölgesel farklılıkları yansıtmaması nedeniyle, her ilin barosu kendi “tavsiye niteliğinde” en az ücret çizelgesini yayımlar. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerdeki yüksek yaşam ve ofis giderlerini yansıtan bu tavsiye tarifeleri, avukatların talep ettiği gerçek piyasa ücretlerine daha yakın bir kılavuz sunar. Bu durum, TBB’nin belirlediği asgari ücret ile yerel baroların tavsiye ettiği ücretler arasında ciddi farklılıklar oluşmasına neden olmaktadır.
Avukatlık Ücreti ve Karşı Vekalet Ücreti
Avukatlık ücreti, hukuki olarak iki farklı kavrama dayanmaktadır ve bu ayrımın iyi anlaşılması, müvekkillerin mali beklentilerini doğru yönetmesi için hayati önem taşır.
- Birinci Derece Ücret: Müvekkil ile Avukat Arasındaki Ücret (Avukatlık Ücreti): Bu ücret, avukat ile müvekkili arasında yapılan özel bir anlaşmaya dayanır ve avukatın sunduğu hukuki hizmet karşılığında ödenir. Bu ücret, vekalet sözleşmesi ile belirlenir ve davanın sonucundan bağımsızdır. Yani, avukat davayı kazansa da kaybetse de, işi takip ettiği için bu ücrete hak kazanır. Bu ücret, müvekkilin avukata ödemekle yükümlü olduğu temel hizmet bedelidir.
- İkinci Derece Ücret: Karşı Taraftan Tahsil Edilen Ücret (Karşı Vekalet Ücreti): Bu, mahkemenin, yargılama gideri kapsamında davayı kaybeden tarafın, davayı kazanan tarafın avukatına ödemesine hükmettiği ücrettir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 330. maddesi uyarınca, bu ücret yasal bir yargılama gideri kalemidir ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenir. En önemlisi, bu ücret doğrudan avukata aittir ve müvekkilin borçlarından dolayı takas veya haciz edilemez.
Yaygın bir yanlış algı, müvekkilin kendi avukatına ödediği ücretin tamamının, dava kazanıldığında karşı taraftan geri alınabileceği yönündedir. Ancak hukuki gerçeklik, bu iki ücretin tamamen farklı nitelikte olması ve ayrı yasal düzenlemelere tabi olmasıdır. Müvekkil, kendi avukatlık ücretini ödemekle yükümlüdür ve dava kazanılsa dahi, karşı taraftan tahsil edilen maktu vekalet ücreti, genellikle müvekkilin avukatına ödediği ücretten daha düşük olabilmektedir. Bu ayrım, müvekkillerin finansal hazırlıklarını doğru yapmaları ve dava sonunda yanlış beklentiler içinde olmamaları için büyük önem taşır.
Aile Hukuku Davalarında Ücret Belirleme Kriterleri
Davanın Niteliği: Maktu (Sabit) vs. Nispi (Oransal) Ücret
Avukatlık ücretinin belirlenmesindeki en temel kriter, davanın konusunun para ile ölçülüp ölçülemeyeceğidir.
- Maktu Ücret: Konusu para ile ölçülemeyen veya parasal değeri olmayan davalar için sabit bir ücret belirlenir. Aile Mahkemesi’nde bu durum, anlaşmalı boşanma, velayet davası, evlat edinme davası veya evlilik birliği devam ederken alınacak tedbirler gibi davalarda geçerlidir. Avukat, bu davalar için TBB asgari ücreti ve yerel baro tavsiye tarifeleri doğrultusunda sabit bir bedel talep eder.
- Nispi Ücret: Konusu para ile ölçülebilen davalar için avukatlık ücreti, dava değerinin belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. Bu tür davalara, maddi ve manevi tazminat talepli boşanma, mal rejimi tasfiyesi veya ziynet alacağı davaları örnek verilebilir.
Bir boşanma davası, tek başına maktu ücrete tabi iken, bu davaya eklenen maddi ve manevi tazminat talepleri, ücret yapısını tamamen değiştirerek nispi ücrete dönüştürür. Örneğin, 1,200,000 TL’lik bir tazminat talebi eklenen çekişmeli boşanma davasında, Ankara Barosu tavsiyesine göre avukatlık ücreti, 127,250 TL’den az olmamak üzere, dava değerinin %16’sı olarak hesaplanabilir. Bu, 1,200,000 TL için
1,200,000×0.16=192,000 TL’ye tekabül eder. Bu örnek, sabit ücrete kıyasla davanın kapsamının maliyeti nasıl katlayarak artırabileceğini açıkça göstermektedir.
Ücreti Etkileyen Diğer Faktörler
Avukatlık ücretini etkileyen diğer önemli faktörler şunlardır:
- Davanın Karmaşıklığı ve Süresi: Davanın gerektirdiği mesai, çaba, delil sayısı, bilirkişi raporu ihtiyacı ve duruşma sayısındaki artış, avukatın harcayacağı zamanı doğrudan etkilediği için ücreti de artırır.
- Avukatın Tecrübesi ve Uzmanlık Alanı: Alanında daha deneyimli ve uzmanlaşmış avukatlar, işin önemi ve niteliği göz önünde bulundurularak daha yüksek ücretler talep edebilir.
- Coğrafi Farklılıklar: Avukatın çalıştığı şehir veya bölge, yaşam ve ofis giderlerindeki farklılıklar nedeniyle avukatlık ücretlerini doğrudan etkiler. Bu durum, TBB’nin belirlediği asgari ücretin her yerde aynı olmasına rağmen, fiili piyasa ücretlerinin illere göre değişmesinin ana nedenidir.
Aile Mahkemesi Davalarına Göre Avukatlık Ücreti 2025
Aşağıdaki tablo, 2025 yılı için Aile Hukuku davalarında belirlenen asgari ve tavsiye niteliğindeki ücretleri karşılaştırmalı olarak sunmaktadır. Bu tablo, TBB’nin tüm Türkiye için geçerli olan asgari ücreti ile büyükşehirlerdeki yerel baroların tavsiye ettiği ücretler arasındaki önemli farkları gözler önüne sermektedir.
2025 Yılı TBB Asgari ve Yerel Baro Tavsiye Aile Hukuku Ücretleri
| Dava Türü | TBB Asgari Ücreti | İstanbul Barosu Tavsiye Ücreti | Ankara Barosu Tavsiye Ücreti |
| Anlaşmalı Boşanma | 30.000 TL + KDV | 75.000 TL | 81.500 TL |
| Çekişmeli Boşanma | 30.000 TL + KDV | 110.000 TL | 127.250 TL |
| Çekişmeli & Tazminat İstemli Boşanma | 30.000 TL + KDV (Dava değerine göre nispi) | 110.000 TL’den az olmamak üzere dava değerinin %16’sı | 127.250 TL’den az olmamak üzere dava değerinin %16’sı |
| Mal Rejimi Davası | Dava değerine göre nispi | 110.000 TL’den az olmamak üzere dava değerinin %16’sı | 58.600 TL’den az olmamak üzere dava değerinin %16’sı |
| Nafaka Davası | 30.000 TL + KDV | 60.000 TL | 52.250 TL |
| Velayet Davası | 30.000 TL + KDV | 80.000 TL | 30.000 TL |
| Evlat Edinme Davası | 30.000 TL + KDV | 75.000 TL | 91.800 TL |
| Ailenin Korunması (6284 s. K.) | 30.000 TL + KDV | 45.000 TL | 40.000 TL |
Örnek Hesaplama (Nispi Ücret):
Mali değeri olan davalarda avukatlık ücreti, TBB’nin belirlediği kademeli tarifeye göre hesaplanır. Örneğin, 1,600,000 TL’lik bir mal paylaşımı davasında vekalet ücreti TBB tarifesine göre aşağıdaki gibi hesaplanacaktır :
- İlk 400,000 TL için %16: 400,000×0.16=64,000 TL
- Sonra gelen 400,000 TL için %15: 400,000×0.15=60,000 TL
- Sonra gelen 800,000 TL için %14: 800,000×0.14=112,000 TL
- Toplam: 64,000+60,000+112,000=236,000 TL
Bu hesaplama, nispi ücretin basit bir sabit ücrete kıyasla ne kadar yüksek olabileceğini göstermektedir.
Avukatlık Ücreti ile Yargılama Giderleri Arasındaki Fark
Yargılama Giderleri Nedir?
Yargılama giderleri, bir davanın açılması ve yürütülmesi için mahkeme veznesine yatırılması gereken zorunlu masraflardır ve avukatlık ücretinden tamamen bağımsızdır. Bu masraflar, dava açma harçları (başvurma harcı, peşin harç, vekalet harcı) ve gider avansı (tebligat, tanık, bilirkişi ücretleri) gibi kalemlerden oluşur.
Hukuk davalarında, yargılama giderleri dava açılırken davacı tarafından peşin olarak ödenir. Ancak, davanın sonunda mahkeme, bu giderleri davayı kaybeden tarafa yükler. Bu durum, başlangıçta maliyeti üstlenen tarafın, haklı çıkması halinde bu masrafları geri alabileceği anlamına gelir.
Tablo 2: 2025 Yılı Boşanma Davası İçin Ortalama Yargılama Giderleri
| Masraf Kalemi | Tutar (TL) |
| Başvurma Harcı | 615.40 |
| Peşin Harç | 615.40 |
| Vekalet Harcı | 87.50 |
| Gider Avansı (Tebligat, Tanık, Bilirkişi vb.) | ~ 2.500 – 4.000 |
| Toplam Ortalama Maliyet | ~ 3.200 – 4.700 |
Bu tablodaki tutarlar, dosyanın kapsamına (bilirkişi, keşif, tanık sayısı vb.) göre artış gösterebilir.
Aile Mahkemesi Avukatlık Ücreti Sıkça Sorulan Sorular
Dava kaybedilirse ödenen ücret geri alınabilir mi?
Hayır. Avukatlık Kanunu’na göre, dava kaybedilse dahi avukat ücrete hak kazanır ve ücretin iadesi söz konusu olmaz. Ücretin iadesi, ancak avukatın haklı bir neden olmadan işi bırakması veya kusurlu azledilmesi halinde gündeme gelebilir.
Ücretsiz Avukat Tutmak Mümkün mü?
Evet, maddi durumu yetersiz olan kişiler için hukuki yardım (adli yardım) kurumu aracılığıyla bu mümkündür. Bu hizmetten yararlanmak isteyen kişiler, ikametgahlarının bulunduğu baroya başvurarak fakirlik belgesi ibraz etmelidir. Başvuru kabul edilirse, baro tarafından atanan avukat, dava sürecini harç ve giderlerden muaf bir şekilde yürütür.
Danışmanlık Ücreti Ne Kadardır?
Avukatlık danışmanlık ücretleri, avukatın bürosunda veya büro dışında olmasına göre değişir. 2025 yılı için İstanbul Barosu tavsiyesine göre büroda sözlü danışma ücreti (ilk bir saat için) 10,000 TL’dir ve bu ücret Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ndeki 13,400 TL’den farklıdır.
Avukatlık Sözleşmesi Neden Önemli?
Yazılı bir avukatlık sözleşmesi, ücretin, işin kapsamının ve tarafların hak ve yükümlülüklerinin netleştirilmesini sağlar. Bu, hukuki ilişkinin temelini oluşturur ve olası anlaşmazlıkların önüne geçerek hem müvekkil hem de avukat için güvence sağlar.
Aile Mahkemesi Avukatlık Ücreti Sonuç
Aile Mahkemesi davalarında avukatlık ücreti, genel geçer tek bir rakamdan ziyade, bir dizi yasal, mali ve pratik faktöre bağlı karmaşık bir yapıdır. Bu analizin ana bulguları, ücretin TBB asgari tarifesi ile yerel baro tavsiye tarifesi olmak üzere iki temel katmanda belirlendiğini göstermektedir. Ayrıca, davanın konusunun “maktu” (sabit) ya da “nispi” (oransal) olması, toplam maliyet üzerinde en büyük belirleyici faktördür. Hukuki bir sürece girecek bireyler için yol gösterici son tavsiyeler şunlardır:
- Yalnızca en düşük fiyata odaklanmak yerine, avukatın uzmanlığını, deneyimini ve referanslarını değerlendirmek daha sağlıklı bir yaklaşımdır.
- Avukatınızla tüm mali detayları ve hizmet kapsamını kapsayan, kapsamlı ve yazılı bir vekalet sözleşmesi yapılması önemlidir.
- Sadece avukatlık ücretini değil, aynı zamanda olası dava masraflarını ve harçları da içeren toplam bir maliyet tahmini talep edilmelidir.
- Hukuki süreçte maliyetlerin, davanın karmaşıklığına ve süresine bağlı olarak artabileceği göz önünde bulundurulmalı ve buna göre bir bütçe planlaması yapılmalıdır. Bu adımlar, hukuki sürecin mali yükünü daha şeffaf ve öngörülebilir hale getirecektir.
